تحليل ساختار مكاني كاربري‌ها و روابط متقابل آن‌ها بر فرآيندهاي بوم‌شناختي دماي سطح زمين، مطالعه موردي: استان گلستان

Analysis of spatial structure of land uses and their interrelationships on surface temperature ecological processes, Case study: Golestan Province

در توسعه پايدار ابعاد كالبدي مناطق انسان­ساخت اهميت زيادي دارد. اين مقاله، به منظور كمّي كردن الگوي رشد مناطق انسان­ ساخت، ارتباط نواحي ساخته شده شهرستان‌هاي استان گلستان با دماي سطح زمين با استفاده از شش سنجه سيماي سرزمين تعداد لكه، شاخص بزرگ­ترين لكه، شاخص شكل، نزديك­ترين فاصله اقليدسي، تجمع و كوهژن مورد بررسي قرار مي‌دهد. انتخاب سنجه­ ها بايد براساس معيارهايي مانند استقلال بين سنجه­ ها باشد. بررسي آماري همبستگي بين سنجه ­ها نشان داد كه همبستگي بين آن­ها وجود ندارد. سنجه‌هاي سيماي سرزمين با استفاده از نرم­ افزار Fragstats استخراج شد. نتايج تحليل سيماي سرزمين نيز نشان داد كه شهرستان گرگان داراي بالاترين ساختار همگن و شهرستان مراوه­تپه داراي نامناسب ­ترين ساختار مناطق انسان­ ساخت است. مطالعات علم بوم ­شناسي سيماي سرزمين بر اهميت ساختار مكاني بر فرآيندهاي بوم­ شناختي استوار است. به همين منظور، ارتباط آماري بين ساختار و دماي سطح زمين با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون بررسي شد. اطلاعات دماي سطح زمين نيز با از داده­هاي سنجنده ماديس استخراج گرديد. نتايج نشان داد كه بين سنجه ساختار شكلي و دماي سطح زمين ارتباط معناداري وجود دارد. مناطق انسان­ساخت كه داراي ساختار شكلي پيچيده­ تري هستند و دماي سطح زمين در اين مناطق نسبت به ساير مناطق بيش‌تر مي‌باشد.

In the sustainable development, the physical aspects of man-made areas are of great importance. This paper, in order to quantify the growth pattern of human-made areas, the relationship of built-up areas of Golestan province with ground surface temperature using six landmarks including number of patches, largest patch index, shape index, nearest Euclidean distance, aggregation and Cohen examines. The selection of measures should be based on criteria such as independence between the measures. Statistical analysis of correlation between measures showed that there was no correlation between them. Landscape measurements were extracted by using Fragstats software. The results of Landscape analysis also showed that Gorgan city has the highest homogeneous structure and Maraveh Tepe city has the most inappropriate human-made structure. Landscape ecology studies are based on the importance of spatial structure on ecological processes. For this purpose, the statistical relationship between the structure and surface temperature of the earth was investigated using Pearson correlation coefficient. Surface temperature data were also extracted from the Madis sensor data. The results showed that there was a significant relationship between the shape of the structure and the surface temperature. The man-made areas have a more complex shape and the surface temperature of these areas is higher than in other areas.