تبيين مفهومي زنجيرۀ غذايي بر اساس شاخص‌هاي غذاي طيّب در قرآن كريم

سابقه و هدف: طراحي فرايندها و نظام‎هاي تمدني بر اساس مباني قرآني يكي از مسائل اصلي حوزه‎هاي معرفتي و مديريتي در جامعۀ اسلامي است. تغذيه از حياتي‎ترين فرايندهاي زندگي است و بر اساس مباني اسلامي در تأمين سعادت دين و دنياي انسان نقش كليدي دارد. از ديدگاه جهان‌بيني اسلامي، تغذيه بر جسم، فكر و ايمان انسان اثر مي‌گذارد. ازاين‌رو، هدف اين پژوهش تبيين مفهومي زنجيرۀ غذايي بر اساس شاخص هاي غذاي طيّب در قرآن كريم بود.روش كار: اين پژوهش از نوع تحليل محتواي كيفي است كه در آن به استناد آيات قرآن كريم و با تكيه بر تفاسير به يكي از جنبه‌هاي مغفول تغذيه پرداخته شده است. براي تحليل واژۀ طيّب، نخست معناي لغويِ آن در آثار لغت شناسان بررسي شد و از مجموع آراي آنان معنايي جامع و مانع به دست آمد. براي دستيابي به استاندارد غذاي طيّب، اين واژه در قرآن كريم تحليل و بررسيِ معناشناختي شد و از طريق ترسيم شبكۀ معنايي، هستۀ معناييِ آن استخراج و بر پايۀ آن، شاخص هاي غذاي طيّب استخراج شد. مؤلفان مقاله هيچ‌گونه تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند.يافته‌ها: غذاي طيّب غذايي پاك و تكويني است كه با ساختار بدن هماهنگي كامل دارد و لذت بخش، مطابق با ذائقه، مطبوع، داراي اثر مفيد و سازنده براي جسم و روح و غيرمضر و غيرمخرب است. حلال چيزى است كه ممنوعيتى نداشته باشد و طيّب به چيزهاى پاكيزه گفته مى‏شود كه موافق طبع سالم انسانى است، نقطۀ مقابل خبيث كه طبع آدمى از آن تنفر دارد. از نظر مفهومي، غذاي طيّب غذاي حسن، مفيد، سالم و بدون ضرر، حلال، پاك، متناسب با مزاج، بدون آلودگي ظاهري و باطني و غذايِ با ارزشِ غذايي كامل است.نتيجه‌گيري: شاخص هاي غذاي طيّب عناصر اصلي استانداردي جامع و فرايندي براي كل زنجيرۀ توليد تا مصرفِ مواد غذايي است كه استانداردي با كيفيت برتر براي بهينه سازي فرايندهاي غذايي محسوب مي‌شود.