نقش روشنفكران ايراني نسل سوم در شكل‌گيري ايدئولوژي انقلابي انقلاب اسلامي

انقلاب اسلامي ايران در سال 1357، بر پايه انديشه‌هايي بنا شده است كه اگرچه بيش از همه اسلامي هستند، اما گاه سرچشمه‌هاي تفكر سياسي آنها، به انديشه‌هاي ايدئولوژيك‌گرايانه باز مي‌گردد. شكل تفكر ايدئولوژيك، در دوران مبازره عليه حكومت شاه، شكلي پذيرفته شده در جهان بود. به اين جهت در شكل بخشيدن به اسلام سياسي و نيز اشكال ديگر مبارزه گروه‌هاي مخالف شاه، قرار دادن انديشه‌ توسط انديشمندان اسلامي و عرفي‌گراي چپ و حتي راست، در قالب يك نوع ايدئولوژي، امري پذيرفته بود، به طوري كه اين ايدئولوژي هم تلاش مي‌كرد برنامه‌اي فراگير ايجاد كند، هم راهكارهاي علمي مبارزه را فراهم آورد و هم به هر گونه پرسشي پاسخ دهد. به اين جهت هم متفكران اسلامي و هم روشنفكران بيشتر طيف‌ها، تلاش مي‌كردند تا ايدئولوژي‌اي براي مبارزه و نيز نوع حكومت مد نظر خود پديد آورند كه يكي از مشخصات اصلي آن انقلابي بودن بود. بر اين پايه پرسش اصلي اين مقاله آن است كه روشنفكران در شكل‌گيري ايدئولوژي انقلابي انقلاب اسلامي چه نقشي داشته‌اند؟ براي پاسخ به اين پرسش، روش مقاله تحليلي و تفسيري است و در ضمن آن تلاش مي‌كند افكار اين روشنفكران را توصيف نيز كند. هدف مقاله نيز آن است كه جنبه‌هاي انقلابي انديشه روشنفكران آن دوره مورد شناسايي و بررسي قرار گيرد. نتيجه كلي مقاله نيز نشان مي‌دهد، روشنفكراني همچون شريعتي، فرديد، بارزگان و... هر يك وجهه‌اي انقلابي به تفكر خود كه تلاش مي‌كردند آن را در شكل يك ايدئولوژي منسجم ارائه كنند، داده بودند تا برنامه‌اي پيوسته براي مبارزه در جهت سقوط شاه فراهم آورند