اثر قارچ‎ هاي ميكوريزا و كود زيستي بيوفسفر بر شاخص ‌هاي رشد، عملكرد، اجزاء عملكرد و تركيبات اسانس زيره سبز (Cuminum cyminum L.)

مقدمه: دستيابي به توليد بهينه گياهان دارويي همراه با پايبندي علمي به اصول كشاورزي پايدار از اهميت بالايي برخوردار است. هدف: بررسي اثر قارچ هاي مختلف ميكوريزا و كود زيستي بيوفسفر بر خصوصيات مرفولوژيكي، عملكرد، اجزاء عملكرد و كميت و كيفيت اسانس زيره سبز. روش بررسي: اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع كشور انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل تلقيح با سه گونه مختلف از قارچ هاي ميكوريزا (Glomus mosseae, Glomus interradices, Glomus hoi و عدم تلقيح به عنوان شاهد) و كاربرد بيوفسفر (تلقيح بذر، تلقيح بذر + محلول پاشي و عدم استفاده به عنوان شاهد) بود. نتايج: نتايج نشان داد اعمال تيمارهاي آزمايشي موجب افزايش معني دار (0/01 P) صفات ارتفاع بوته، قطر سايه انداز، تعداد ساقه هاي جانبي و تعداد چتر در بوته، چترك در چتر، دانه در چتر، دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و درصد اسانس در مقايسه با شاهد شد. بيشترين ميزان صفات ارتفاع بوته، قطر سايه انداز، تعداد ساقه هاي جانبي، چتر در بوته و درصد اسانس از تيمار G. interradices حاصل شد. همچنين، بيشترين درصد و عملكرد اسانس از تيمار G. interradices و بيشترين درصد تركيبات اصلي اسانس (كومين آلدهيد، پارامنتا1و4دين7ال، گاما ترپينن، گاما ترپينن7ال، بتاپينن، پاراسيمن و ميرسن) از تلقيح دو گونه G. mosseae و G. hoi حاصل شد. نتيجه گيري: در مجموع و مطابق با اثرات متقابل، كاربرد هم زمان G. interradices و محلول پاشي بيوفسفر بيشترين ميزان درصد و عملكرد اسانس را در گياه زيره سبز توليد نمود.