تعيين مقدار آزاديراختين موجود در Melia azedarach و M. indica

مقدمه: گياهان Melia indica (چريش) و M. azedarach (زيتون تلخ) در طب سنتي مصرف فراوان دارند. اين دو گياه به عنوان حشره كش طبيعي معروف هستند. ماده عمده موجود در آنها آزاديراختين بوده كه شاخص كنترل كيفيت اين گياهان محسوب مي شود. هدف: در اين تحقيق، ميزان آزاديراختين موجود در برگ و ميوه (ميوه كامل، پوست ميوه، پالپ و دانه) دو گياه مذكور به روش HPLC تعيين شده است. روش بررسي: برگ ها و ميوه هاي گياه چريش از بندرعباس و گياه زيتون تلخ از گرگان جمع آوري و شناسايي شدند. قسمت هاي پوست، پالپ و دانه ميوه از يكديگر جدا شده و آسياب شدند. 1000 ميلي گرم از پودر توسط متانول عصاره گيري شد. ميزان آزاديراختين موجود در نمونه ها توسط دستگاه HPLC با ستون C18، فاز متحرك استونيتريل: آب 60:40، سرعت جريان ml/min 1، طول موج nm 227 و به مدت 6 دقيقه اندازه گيري شد. نتايج: نتايج نشان دادند كه ميزان آزاديراختين موجود در ميوه كامل دو گياه به طور قابل توجهي بيشتر از برگ مي باشد. در ميان ميوه هاي دو گياه، ميوه چريش حدود دو برابر آزاديراختين بيشتري از زيتون تلخ داشت. ميزان اين ماده ليمونوئيدي در دانه چريش بيشتر از پالپ و پوست ميوه بوده در حالي كه در مورد زيتون تلخ در پوست ميوه بيشتر و در دو قسمت ديگر تقريباً ناچيز بود. نتيجه گيري: براي استفاده از گياه جهت اثرات حشره كشي بايد از پوست ميوه زيتون تلخ استفاده نمود در حالي كه در مورد چريش بهتر است عصاره گيري از ميوه كامل انجام شود.