بررسي مدل‌هاي قراردادي مورد استفاده براي احداث خطوط لوله نفت و گاز بين المللي و قابليت اعمال آن در نظام حقوقي ايران

A review of international oil and gas pipeline agreements and its implication in the Iranian legal system

خطوط لوله يكي از پركاربردترين راه‌هاي انتقال زميني نفت و گاز مي‌باشند. به طور كلي چارچوب موافقتنامه‌هاي احداث خطوط لوله بين‌المللي تحت دو رويكرد اتصال دهنده و يكپارچه قرار مي‌گيرند كه اين دو رويكرد در موارد متعددي نظير مالكيت، قانون حاكم، ماليات، ايمني و محيط زيستي داراي قواعد متمايزي مي‌باشند. اما بايد توجه داشت علاوه بر موافقتنامه‌هاي خط لوله كه نظام حقوقي حاكم بر خطوط لوله را شكل مي‌دهند، اين نظام داخلي كشورها است كه به دولت‌ها اجازه انتخاب هر يك از اين رويكردها را مي‌دهد. در اين مقاله به بررسي چارچوب كلي مدل‌هاي مورد استفاده براي احداث خطوط لوله بين‌المللي و قابليت اجراي مدل‌هاي مذكور در نظام حقوقي ايران بر مبناي مطالعه و بررسي قواعد حاكم بر احداث خطوط لوله با توجه به معيارهاي فوق الذكر خواهيم پرداخت. در نتيجه اين بررسي مشخص گرديد در حال حاضر بايد بين خطوط لوله متصل به تاسيسات بالادستي و ديگر خطوط لوله انتقال قائل به تفكيك شد و بنا بر نوع خط لوله در نظام حقوقي ايران، استفاده از مدل‌هاي متمايزي امكان‌پذير خواهد بود.

Pipelines are one of the most commonly used means for onshore transportation of oil and gas. In general, there are two different approaches which can be used to form the legal framework for the construction and operation of international pipelines: the interconnector and the unified models. These two models differ in a range of factors, including ownership, the governing law, taxation, safety and environmental issues. However, it should be noted that in addition to pipeline agreements which govern the construction and operation of cross-border pipelines, this is the domestic law of the concerned States which allows for the selection between these approaches. This paper examines the structure of agreements which have been used for the construction of international pipelines and examines the possibility of implementing these models in the Iranian legal system. Finally, it has been revealed that a distinction shall be made between pipelines connected to upstream installations and pipelines which are used for transporting refined products. Relying on that, for each category different approaches could be arranged in the Iranian legal system.