نقد روان‌تحليل گري در ادبيات : از جنون نبوغ تا تولد مخاطب

اين مقاله با نگاهي گذرا به بررسي سه دوره نقد روان تحليلي قبل از ژاك لاكان مي پردازد. دوره اول با پرچم داري زيگموند فرويد، بنيانگذار روان كاوي، آغاز مي شود و اثر هنري را نوعي مكانيسم والايش در نظر مي گيرد كه در آن تكانه ها و آرزوهاي ممنوع و سركوب شده ضمير ناخودآگاه به گونه اي مبدل و بديع در اثر ادبي نمايان مي شود و اثر هنري هنرمند راهي است كه هم او را از قطع ارتباط با واقعيت نجات مي دهد و در همان حال، از دريافت درمان واقعي باز مي دارد. دوره دوم يا نقد متن محوركه بين سال هاي 1940 تا 1950 تحت تاثير نقد نو شكل گرفت معنا را نه در ذهن مولف بلكه در خود متن جست و جو مي كند و وجود يك معناي معين را در متن رد مي نمايد. دوره سوم يا نقد مخاطب محور از دهه 1970 به بعد مطرح گرديد. اين رويكرد در محور نويسنده متن - خواننده تاكيد ويژه اي بر جايگاه خواننده دارد و معنا را در ارتباط دوجانبه مخاطب و متن جست و جو مي كند و معاني متعدد را نتيجه گوناگوني نحوه تعامل خوانندگان با متني يكسان در نظر مي گيرد.