تبيين مؤلفه‌هاي عدالت در حكومت حضرت علي عليه السلام (با تأكيد بر سيره نظامي)

Explaining the Components of Justice in the Government of Imam Ali(A.S.)) Emphasis on Military Manners)

حقوق متقابل حكومت و مردم از جمله مواردي است كه دغدغه ذهني بسياري از حاكمان و دولتمردان بوده است؛ اما با اين وجود مشاهده آن در بُعد عملي بسيار ناچيز و محدود مي‌باشد. با مراجعه به سيره و سخنان حضرت علي عليه السلام به خوبي مي‌توان مصاديق عدالت را در بعد نظامي آن مورد بررسي و ارزيابي قرار داد و به نتايج قابل توجهي دست يافت. علي بن ابي طالب عليه السلام در دوره كوتاه مدت حكومت خود با خودداري از عوام فريبي به دنبال رعايت عدالت بوده است؛ زيرا آن حضرت با توجه به اصل اساسي حاكميت اسلامي معتقد بودند كه انسان‌ها برابر و مساوي آفريده شده‌اند و برتري عرب بر عجم را بر اساس كلام قرآن باطل دانستند. همچنين ايشان در تقابل با مخالفان سياسي خود نيز هيچ گاه از عدالت سياسي عدول نكردند و با توجه به عهدشكني و خودداري آنان از بيعت آنان را وادار به بيعت نكردند. تبيين، ارزيابي و بازنگري سيره سياسي-نظامي امام علي عليه السلام با تكيه بر نهج البلاغه از آن جهت مي‌تواند قابل تأمل باشد كه ضمن مقايسه سيره عملي ايشان با ساير زمامداران، از آن به عنوان معيار جهت جامعه امروز استفاده كنيم. نظر به اهميت موضوع اين پژوهش به شيوه توصيفي-تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي مي‌باشد.

The government and the people's reciprocal rights are among the issues that have been a mental concern of many rulers and statesmen; However, its observation in practical terms is very small and limited. By referring to the biography and words of Imam Ali (A.S.), it is possible to examine and evaluate the examples of justice in its military dimension and achieve significant results. In the short period of his governance, by refraining from democratization, Ali (A.S.) sought justice. According to the basic principle of Islamic sovereignty, he believed that human beings are created equal, and the supremacy of the Arabs over the non-Arabs as maintained by the Qur'an is null and void. In the face of his political opponents, he never deviated from political justice. He did not force them to pledge allegiance due to their breach of covenant and refusal to pledge allegiance. Explaining, evaluating, and reviewing the political-military life of Imam Ali (A.S.), relying on Nahj al-Balaghah, can be considered because while comparing his practical life with other rulers, we can use it as a criterion for today's society. Due to the importance, this research is descriptive-analytical and relies on library resources.