بررسي تغييرات در مقياس يارانه گاز طبيعي ايران و تجزيه عوامل

Investigating changes in the scale of natural gas subsidies in the major sector of the Iranian economy and its factors analysis

امروزه با توجه به پيامدهاي استفاده از سوخت هاي فسيلي بر محيط زيست، كشورهاي عمده مصرف كننده انرژي به سمت توجه بيشتر به انرژي هاي نو و همچنين گاز طبيعي سوق داده شده اند. به همين جهت يكي از حامل هاي پرمصرف انرژي در ايران گاز طبيعي مي باشد كه افزايش توجه به مسايل زيست محيطي و تلاش براي كاهش انتشار گازهاي آلاينده باعث افزايش ميزان مصرف و به نسبت آن افزايش يارانه پرداختي براي اين حامل انرژي نسبت به سال 2000 ميلادي شده است. لذا مديريت و برنامه ريزي دقيق در زمينه عرضه و تقاضاي انرژي به خصوص بحث يارانه گاز كه در سال هاي اخير شاهد تغييرات زيادي در اين زمينه بوده ايم و اصلاح ساختار موجود، ضروري مي باشد. در همين راستا پژوهش حاضر كه با هدف بررسي تحليل تغييرات در مقياس يارانه گاز طبيعي و تجزيه عامل هاي آن در ايران انجام شده است، با استفاده از رويكرد تجزيه شاخص و روش LMDI-I تغييرات يارانه گاز طبيعي طي سال هاي 1388 تا1394 به چهار اثر به صورت زماني زنجيره اي تجزيه شده است.نتايج نشان مي دهد در بخش هاي مختلف اقتصاد ايران اثر قيمت رقابتي گاز طبيعي بيشترين و اثر مكانيسم قيمت گذاري گاز طبيعي كمترين تاثير را در تغييرات مقياس يارانه گاز طبيعي داشته اند كه اين موضوع نشان دهنده تاثيرپذيري بخش هاي مختلف اقتصاد ايران از قيمت هاي منطقه اي و بين المللي وتاثير اندك طرح هدفمندي يارانه ها در اين حوزه مي باشد به طور كلي ترتيب اثرگذاري عوامل تجزيه در تغييرات مقياس يارانه گاز طبيعي را مي توان به اين صورت برشمرد: اثر قيمت رقابتي، اثر مصرف، اثر ساختار مصرف و در انتها اثر مكانيسم قيمت گذاري

this reason, one of the most energy consuming carriers in Iran is natural gas. Increasing attention to environmental issues and efforts to reduce pollutant emissions cause an increase in consumption and therefore an increase in subsidies for this energy carrier since 2000. Therefore, careful management and planning in the field of energy supply and demand, especially the discussion of gas subsidies, which have witnessed many changes in recent years and reform of the existing structure, are necessary. In this regard, the present study aimed at analyzing the changes in the natural gas subsidy scale and its factor analysis in Iran, using four indices of LMDI-I analysis and natural gas subsidy changes in four years from 2009 to2015. The effect has been broken down by time chains. results show that in different sectors of Iranian economy the effect of competitive price of natural gas has the greatest effect and the effect of natural gas pricing mechanism has had the least effect on the changes of the natural gas subsidy scale. Indicates the impact of different sectors of the Iranian economy on regional and international prices and the small impact of the project. The purpose of subsidies in this area is generally to determine the effect of decomposing factors on the changes in the natural gas subsidy scale: Competitive Price Effect, Consumption Effect, Consumption Structure Effect and, finally, Pricing Mechanism Effect.