فراتحليل كيفي وضعيت اشتغال دانش‌آموختگان در ايران

A Qualitative Meta-analysis on Occupation Status of Graduates in Iran

در سال‌هاي اخير، به‌رغم انجام پژوهش‌هاي فراوان در مورد اشتغال دانش‌آموختگان در كشور، همچنان ابعادي از اين موضوع ناشناخته مانده و براين‌اساس، انجام فراتحليل كيفي در اين زمينه مي‌تواند ضمن مشخص كردن ويژگي‌هاي روش‌شناختي و محتوايي اين پژوهش‌ها، خلأهاي پژوهشي موجود در اين حوزه را شناسايي كند؛ بنابراين، در اين مقاله با استفاده از روش فراتحليل كيفي، 92 پژوهش انجام‌شده در اين حوزه در بازۀ زماني (1397-1357)، در قالب پايان‌نامه و مقاله‌هاي پژوهشي، با جست‌وجوي دو كليدواژۀ «اشتغال و دانش‌آموختگان» در دو منبع علمي «پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات علمي ايران (ايران‌داك)» و «پايگاه مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي» واكاوي شده‌اند. در بررسي پژوهش‌هاي موجود طي چند دهۀ اخير، پرداختن به مسئله اشتغال دانش‌آموختگان با تأكيد بر چند موضوع مشخص، مانند وضعيت اشتغال و بيكاري دانش‌آموختگان، ضرورت توجه به كيفيت آموزش عالي و برنامه درسي موجود در دانشگاه و توجه به موضوع كارآفريني دانش‌آموختگان بوده است. با توجه به نتايج پژوهش‌هاي انجام‌شده در اين حوزه، تكرار پژوهش در اين موضوعات و فقدان يك مطالعۀ جامع در حوزه اشتغال دانش‌آموختگان را مي‌توان به عواملي مانند سهم نامتناسب رشته‌هاي تحصيلي، عدم تعادل در استفاده از رويكردهاي روشي، خلأ تحليل‌هاي نظري هماهنگ با شرايط جامعۀ ايران، كم‌رنگ بودن موضوع جنسيت، عدم تمركز بر مسائل و چالش‌هاي درون‌سازماني دانش‌آموختگان شاغل، توجه ناكافي به موضوعاتي مانند مهارت‌افزايي و فعاليت در بخش تعاون، و فقدان پژوهش‌هاي مبتني‌بر آينده‌پژوهي نسبت داد.

During the recent years, despite numerous studies conducted in the field of occupation of graduates in the Iran, several dimensions have still remained unknown; hence, conducting a qualitative meta-analysis in this field could reveal the methodological and content characteristics of these studies and identify the research gaps in this field at the same time. Therefore, 92 studies in this field conducted during the period 1978 to 2018 in the form of theses and research papers were investigated through meta-analysis by searching for the two keywords "occupation and graduates" in two scientific databases including "Iran Science and Technology Research Institute (Iran Doc)” and “The Scientific Database of Jahad Daneshgahi”. Examining the studies published over the past few decades showed that investigating the issues related to graduates' occupation mainly involved emphasizing several specific dimensions such as occupation status and inoccupation of graduates, the need to focus on the quality of higher education and curriculum in the university, and highlighting graduate entrepreneurship. With regard to the results of research in this area, the repetition of studies and the lack of a comprehensive study on graduate occupation could be attributed to factors such as disproportionate share of academic disciplines, imbalances in the use of methodological approaches, a lack of theoretical basis that is consistent with conditions of Iranian society, a lack of focus on gender issues and challenges faced by graduates, inadequate attention to issues such as skills development and activities in the cooperative sectors and lack of future-based research.