تحليل تاريخ‌نگاري محلي ايران پسامشروطه (1336-1324هـ.ق)

Analysis of Local Historiography of Post-Constitutional Iran (1324-1336 AH)

تاريخ‌نگاري محلي دورۀ قاجار، تحت تأثير تحولات سياسي‌اجتماعي اين دوره دگرگوني‌هايي يافت. اين پژوهش با معرفي 6 اثر از ‌تاريخ‌نگاري محلي پسامشروطه، سه شاخص را در آنها بررسي مي‌كند: ملي‌گرايي (باستان‌گرايانه)؛ بازتاب وقايع سياسي مشروطه در اين آثار؛ و فقدان نگرش و چشم‌انداز برون‌مرزي. هدف پژوهش ميزان تأثيرپذيري تاريخ‌هاي محلي پسامشروطه از جنبش مشروطه و مواضع نويسندگان در اين خصوص است. اين پژوهش با استفاده از روش كتابخانه‌اي و با شيوۀ توصيفي‌تحليلي به بررسي داده‌ها پرداخته است. دستاورد پژوهش حاكي از آن است كه تاريخ بختياري و تاريخ دلگشاي اوز طرفدار مشروطه و تاحدي آشنا با مفاهيم ملي‌گرايي بوده است و به‌گونه‌اي وقايع مشروطه در آنها بازتاب يافته، ولي دو اثر مخالف مشروطه، آثارالرضا و تاريخ نصف جهان به ملي‌گرايي و وقايع مشروطه بي‌اعتنا بوده و دو اثر بندرعباس و خليج‌فارس و تاريخ لارستان كه موضعي بي‌طرفانه ابراز كرده‌اند؛ ملي‌گرايي را بازتاب داده، اما به وقايع مشروطه نپرداخته‌اند و درمجموع تمامي آنها چشم‌اندازي گسترده و برون‌مرزي نداشته‌اند.

The local historiography of the Qajar period changed under the influence of this period's political and social developments. This study examined three indicators in 6 works of local post-constitutional historiography by introducing them: nationalism (archaism), the reflection of constitutional political events in these works, and lack of overseas attitudes and perspectives. This study aimed to determine the extent to which local post-constitutional histories were influenced by the constitutional movement and writers' positions about this. The data was examined using the library method and descriptive-analytical method. The research results indicated that Bakhtiari history and Evaz Delgosha's history were pro-constitutional and somewhat familiar with the concepts of nationalism and reflected them in the same way. Still, the two anti-constitutional works, Asar-al-Reza and Nesf-e-Jahan History, were disregarding nationalism and constitutional events. Two books of Bandar Abbas and the Persian Gulf and the history of Larestan, which have expressed a neutral position, reflected nationalism. Still, they did not address the constitutional events, and in general, did not have a broad and foreign perspective.