تأثير برخي عوامل توپوگرافي روي پراكنش نمدار(Tilia Platyphyllos Scop)در جنگل واز مازندران

Influence of Some Topographic Factors on Distribution of Large-Leaved Lime (Tilia platyphyllos Scop.) in Vaz Forest

پژوهش حاضر به منظور بررسي اثرات برخي عوامل توپوگرافي در چگونگي پراكنش درختان نمدار و نحوه زادآوري اين گونه درمنطقه "واز"، واقع در جنگل‌هاي چمستان نور انجام گرفت. پس از تهيه نقشه توپوگرافي و شناسايي منطقه اقدام به نمونه برداري قطعات به صورت انتخابي شد. بر اين اساس قطعات نمونه دايره‌اي 1000 متر مربعي مد نظر قرار گرفت طوري كه حداقل 3-2 اصله درخت نمدار ميانسال تا كهنسال درآن موجود باشد. مشخصه‌هايي همانند ارتفاع از سطح دريا، شيب منطقه، جهت دامنه، اشكوب جنگل و آميختگي‌هاي درختي و زادآوري در اين قطعات مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان مي‌دهد كه متوسط قطر برابر سينه و ارتفاع درختان نمدار در اين رويشگاه به ترتيب 36/9 سانتي‌متر و 23 متر است. هم‌چنين معلوم شد كه نمدار دامنه ارتفاعي1400-1200 متر، شيب‌هاي100- 75 در صد و جهت‌هاي شمال شرقي تا شرقي را بيشتر ترجيح مي‌دهد و از تراكم بيشتري برخوردار مي‌گردد. در اين رويشگاه نمدار تشكيل چندين آميختگي درختي با گونه‌هاي راش، ممرز و انجيلي مي‌دهد كه آميختگي غالب، عمدتاً به صورت نمدار- راش ظاهر مي‌شود. در اكثر آميختگي‌هاي درختي نمدار در اشكوب بالا قرار مي‌گيرد. مشاهدات زادآوري نشان مي‌دهد كه نمدار اكثراً از طريق پاجوش تكثير مي‌شود.

The present research was conducted to find the influence of some topographic factors on distribution of large-leaved lime (Tilia platyphyllos Scop.) and its natural regeneration characteristics in "Vaz" forest (northern Iran). After identification of site and preparation of topography map, selective sampling method was carried out for tree inventory in plots. The sample plots were circular in 1000-m2 areas with at least 2-3 dominant lime trees in each. In the plots, altitude, slope gradient, direction, forest storey, tree type and natural regeneration were investigated. Results indicate that in this habitat the average diameter at breast height and height of Tilia platyphyllos is 36.9 cm and 23 m, respectively. Tilia platyphyllos prefers 1200-1400 m altitude, 75-100% slope gradient and northeastern to eastern directions and benefits from denser trees in these environments. It consists of some tree types together with Fagus orientalis, Carpinus betulus and Parrotia persica, whereas the dominant type is Tilia platyphyllos-Fagus orientalis. In most of tree types, lime occurs in the upperstorey. Natural regeneration of lime is often observed as sprout (coppice shoot).