بررسي جلوه‌هاي ناتوراليسم در داستان‌هاي كوتاه دولت ‌آبادي و درويشيان

مكتب ادبي ناتوراليسم از بطن رئاليسم پديد آمده كه طبيعت را عنصر اثرگذار بر ساختار زندگي دانسته و هدف آن بيان واقعيت‌هاي دردناك جامعه است. سبك نويسندگي محمود دولت‌آبادي و علي‌اشرف درويشيان رئاليسم است و از نويسندگان صاحب‌سبك در ميان داستان‌نويسان نسل سوم ادبيات داستاني ايران هستند. داستان‌‌هاي كوتاه اين نويسندگان علي‌رغم تفاوت‌هاي سبك نويسندگي، در بُعد انديشه شباهت‌هايي دارند كه انديشه‌هاي ناتوراليستي دو نويسنده در داستان‌هاي كوتاهشان يكي از اين شباهت‌هاست، چنان كه درون ‌مايه‌هاي ناتوراليستي فراواني در داستان‌هاي كوتاه دولت‌آبادي (ته شب، ادبار، مرد، از خم چمبر، گاواره‌بان، عقيل عقيل، آوسنة باباسبحان، باشبيرو، سايه‌هاي خسته) و درويشيان (فصل نان، از اين ولايت، همراه آهنگ‌هاي بابام، آبشوران) كه عموماً مربوط به فضاي ايرانِ دورة پهلوي دوم هستند، ديده مي‌شود. اين نويسندگان زشتي‌هاي جامعة ايرانِ دهة چهل را آشكارا در شرايط خاصّي از اوضاع سياسي و اجتماعي عصر پهلوي به تصوير كشيده‌اند. بنابر اين، پژوهش پيش روي با هدف تبيين جلوه‌هاي ناتوراليستي در آثار دولت‌آبادي و درويشيان با رويكردي توصيفي- تحليلي انجام شده كه دستاورد آن تحليل و تبيين جلوه‌هايي مشترك از ناتوراليسم مانند: فقر و بيكاري، خشونت عليه زنان، جهل و خرافه، نبود عشق و زيبايي، كاركرد زبان محاوره، توصيف دقيق و شرح جزئيات، مرگ و فرجام غم‌انگيز توصيف رنج‌ها و سختي‌هاي زندگي شكست حرمت كلمات و مفاهيم، فضاسازي تيره و آزارنده د ر داستان‌هاي كوتاه اين دو نويسنده ‌است.