كليدواژه :
نسبت طلايي , عدد في , اعداد فيبوناچي , زيبايي , سلامت , تعادل , تقارن , هندسه
چكيده فارسي :
عــدد فــي يــا نســبت طلايــي كــه عــددي معــادل 1/618 اســت، از دوران باســتان بــه عنــوان زيباتريــن عــدد بــراي انســان شــناخته شــده و مــورد توجــه بســياري از دانشــ نادنمو هنرمنــدان بــوده اســت؛ نام فــي از حــرف اول نــام فيديــاس، هنرمنــد و مجســمه ســاز يونانــي گرفتــه شــده اســت. ســاختارهاي هندســي از جملــه مســتطيل، مثلــث و مارپيــچ طلايــي داراي نســبت و يــا زاويــه ي طلايــي (137/5) هســتند، عــلاوه بــر داشــتن تناســبي كــه در نظــر انســان زيبايــي مــي آفرينــد، خشــت اول تقــارن در طبيعــت مــي باشــد. همچنيــن توالــي اعــداد فيبوناچــي كــه نســبت جمــلات آن بــه هــم نزديــك بــه فــي اســت، در طبيعــت بســيار تكــرار مــي شــود. فــي را مــي تــوان در عالــم از كهكشــان هــا تــا ســاختار كريســتالي مولكــول هــا يافــت؛ ايــن عــدد موجــب تقــارن، بهتريــن چيدمــان هندســي و زيبايــي اســت. در فضــا چرخــش مارپيــچ كهكشــان هــا از مارپيــچ لوگاريتمــي الگــو مــي گيــرد و بــا كوچــك كــردن مقيــاس ديــد بــه منظومــه ي شمســي مشــاهده مــي شــود كــه ميانگيــن مســافت مــدار ســيارات بــه هــم و ســاختار خــود ســيارات و مــاه هــاي آنهــا، همــه از نســبت طلايــي تبعيــت مي-كنــد. ايــن نســبت در فيلوتاكســي و ســاختار گياهــان بــراي بهتريــن جايگزينــي و دريافــت نــور مفيــد؛ در الگــوي رشــد و شــجرنامه ي حيوانــات؛ همچنيــن در زيبايــي ســاختار و ســلامتي بــدن انســان نقــش بســيار مهمــي را ايفــا مــي كنــد. عــدد فــي در هنــر و معمــاري بــه عنــوان يــك اصــل شــناخته مــي شــود. ايــن نســبت در معمــاري اهــرام بــزرگ مصــر، پارتنــون يونــان و پرســپوليس ايــران نقــش كليــدي را بــازي مــي كنــد؛ در هنــر رنســانس بســيار مــورد توجــه بــوده اســت. در معمــاري اســلامي بــراي مثــال ســاختار عالــي قاپــو، گنبــد تــاج الملــوك مســجد جامــع اصفهــان و همچنيــن در طــرح هــا و كاشــي كاري هــا از نســبت طلايــي بهــره ي زيــادي بــرده انــد. در ايــن مقالــه بــا توضيــح رياضيــات مربــوط بــه عــدد فــي و تعريــف آن، گزيــده اي از اثــر عــدد فــي در طبيعــت و هنــر تشــريح مــي شــود.