بررسي هندسه و تناسبات طلائي در معماري ايران (نمونه مطالعاتي: خانه هاي سنتي شهر تبريز)

Check in architectural geometry and proportions of the golden Iran (Case Study: Tabriz traditional houses)

كاربرد تناسب ها به دليل ايجاد زيبايي بصري در هنرهاي تجسمي و معماري از اهميت ويژه اي برخوردار است و تقريبا همه آثار هنري بر اساس نوعي تناسب به وجود آمده اند. اين پژوهش با مطالعه در معماري، هندسه و تناسبات موجود، تلاشي مي باشد براي رمز گشايي اثر و پيدا كردن هدف و منظور واقعي خالق آن در پاسخ دهي به اين فرضيه كه اشراف معمار به علم هندسه و استفاده خلاقانه از آن تبديل مفهوم به فضا و فرم را در فرآيند طراحي تسهيل مي كند و فرسايش مفهوم را در اين روند به حداقل مي رساند. حاصل چنين فرآيندي، نوعي معماري است كه به دور از برداشت هاي سليقه اي، به لحاظ نظم و تناسبات قابل درك است. هندسه يكي از بنيان هاي هنر و معماري سنتي ايران است كه در سراسر آثار فاخر به جاي مانده از گذشته، مي توان نمودهايي از آن را مشاهده كرد. يكي از جالب ترين ويژگي هاي هندسي بسياري از بناهاي تاريخي، وجود تناسبات طلايي در آن ها است. اما بسياري از بناهاي تاريخي موجود در كشورمان تاكنون به لحاظ اين نوع از هندسه مورد بررسي دقيق قرار نگرفته اند. بر اين اساس ابتدا پس از تعاريفي از مفهوم هندسه، نقش و تاثير آن در شكل گيري خانه هاي سنتي شهر تبريز با انتخاب 20 بناي ثبت شده در ميراث فرهنگي استان آذربايجان شرقي به تفكيك ادوار مختلف تاريخي (اوايل، اواسط، اواخر قاجار و اوايل پهلوي) به عنوان جامعه آماري پژوهش به تحليل و بررسي هندسه در اين بناها پرداخته ايم. نتايج حاصل از پژوهش كه از طريق مطالعات كتابخانه اي و ميداني و به روش توصيفي- تحليلي به دست آمده، نشان مي دهد كه در معماري سنتي ايران نيز از تناسبات مختلف نظير تناسبات طلائي به صورت گسترده اي در طراحي پلان ها، مقاطع، الگوهاي معماري استفاده شده است. چرا كه معمار ايراني هميشه بر زيبايي تاكيد داشته و ايرانيان سعي كرده اند در ابعاد ساختمان تناسباتي را به كار گيرند كه علاوه بر بهره گيري از هندسه و تناسبات زرين ايراني، از اصول تناسبات طلائي فيبوناتچي نيز پيروي كند تا نهايتا بنايي ساخته شود كه حاكي از روش هاي طراحي درست و مهندسي صحيح باشد.

Foundation for Nature and the things that are in it has been established based on specific proportions. Human and this proportion have been discovered in the distant past. Master architect to transform the concept of geometry and its innovative use of space and form in the design process easier. an‎d minimizes erosion of the concept in the process. The result of such a process, a kind of architecture that is far from the impression of taste, in terms of regularity and symmetry is understandable. Architectural design will be in the form of geometry. an‎d the geometric thinking up in order to reveal the architectural design process. Geometry and Proportion are part of an unbreakable architecture. One of the most interesting geometric features many historic buildings, there is the golden proportions. However, many of the monuments in our country have not been examined so far in terms of geometry. Iran has always emphasized the beauty of architecture and building dimensions Iranians have tried to operate the cosmic reflection are manifested on the ground. Geometric analysis can be revealed through traditional structures. The different proportions, such as the golden ratio widely in Iranian architecture design plans, sections, geometric patterns and architectural, structural and mechanical features have been used. The results show that the geometry and proportions are many life forms found in nature. an‎d to elaborate employed by traditional Iranian architecture to be built in a traditional architectural style; which implies the right and engineering design methodology is correct. In addition, the use of proportions because of visual beauty in the visual arts and architecture are of particular importance. an‎d almost all works of art have been created by some kind of fit.