تحليل هندسه نقوش آجركاري پشت بقل ايوان‌هاي مسجد حكيم اصفهان بر پيدايش فنون بصري

Analysis of the geometry of bricks behind the vaults of the Hakim Mosque in Isfahan on the emergence of visual techniques

انسان ها همواره در حال دريافت اطلاعات از محيط اطراف خود هستند. در معماري بخش اعظمي از اين پيام ها از طريق تزيينات در اختيار مخاطب قرار مي گيرد. اين تزيينات داراي هندسه هاي ارزشمندي است كه هركدام ويژگيهاي متفاوتي دارد و تحليل اين فنون و ويژگي ها سبب خوانش طرح و درك علل ادراكات بصري متفاوت است. در واقع فنون بصري به شكل مستقيم از نحوه چينش آجرها و چگونگي تركيب آجر و كاشي و نحوه توزيع رنگها در طرح و همچنين نوع گره تاثير مي پذيرد. پژوهشگران ديگر فنون بصري را از ديدگاه ساختار كالبدي بنا و تركيب بندي در نقاشيها بررسي كرده اند. اين مقاله براي نخستين بار فنون بصري را از ديدگاه هندسه نقوش آجركاري پشت بقل ايوان هاي مسجد حكيم اصفهان مورد بررسي قرار مي دهد. روش تحقيق پژوهش از ديدگاه چيستي، كيفي و براساس هدف، كاربردي است. داده هاي اين پژوهش به روش كتابخانه اي و ميداني گردآوري شده است. جستار پيش روي برآن است تا تاثير هندسه نقوش آجركاري بر فنون بصري را مورد تحليل و بررسي قرار دهد. اين پژوهش ابتدا به مدل سازي نمونه هاي مورد بررسي پرداخته و فنون بصري مورد نياز را استخراج كرده و سپس با تجزيه طرح ها به بازنمايي ويژگي هاي فنون بصري نهفته در دو قالب كلي تعادل و نظم خواهد پرداخت. بررسي هاي انجام شده آشكار ساخت كه چينش هاي گوناگون(اندازه و زاويه چينش آجر)، تركيب رنگهاي متفاوت و ادغام آجر و كاشي باعث پديد آمدن فنون بصري گوناگون در چهارچوب تعادل و نظم شده است.

People are always receiving information from their surroundings. In architecture, much of these messages are delivered through decorations. These decorations have valuable geometries, each of which has different characteristics, and the analysis of these techniques and features makes it easier to read and understand the causes of different visual perceptions. In fact, visual techniques directly affect how bricks are stacked, how bricks and tiles are combined, and how the colors are distributed in the design as well as the type of knot. Other researchers have examined visual techniques from the point of view of the physical structure and composition of the paintings. This article examines for the first time visual techniques from the perspective of the geometry of bricks behind the courtyards of the Hakim Mosque of Isfahan. The methodology of the research is qualitative, in terms of purpose, applied. The data of this research have been compiled by library and field method. The aim of this study is to analyze the impact of brickwork geometry on visual techniques. This research first explores the modeling of the samples and extracts the visual techniques required and then decomposes the designs to represent the features of the visual techniques in two general forms of equilibrium and order. The investigations revealed that various shapes (size and angle of the bricks), the combination of different colors and the integration of bricks and tiles created various visual techniques in the framework of balance and order.