بررسي تاثير اسيد ساليسيليك بر برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيكي و بيوشيميايي انگور رقم‌هاي-"شاهاني" و‌"فخري" در دو مرحله مختلف رشدي

THE EFFECT OF SALICYLIC ACID ON SOME PHYSIOLOGICAL an‎d METABOLICAL PARAMETERS OF GRAPES "SHAHANI" an‎d "FAKHRI" CULTIVARS AT TWO DIFFEREND GROWTH STAGES

اسيد ساليسيليك نقش مهمي در پاسخ گياهان به شرايط نامطلوب محيطي ايفاء مي­ نمايد. در پژوهش حاضر تاثير تيمار اسيد ساليسيليك در سه غلظت صفر(شاهد)، 0/1 و 1 ميلي­ مولار به­ صورت محلول­ پاشي برگي و ميوه دو رقم انگور­"شاهاني" و­"فخري" در دو مرحله­ ي غوره و رسيدگي ميوه مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش به صورت طرح فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. نتايج مقايسه دو مرحله رشدي نشان داد (به جز ميزان كلروفيل b پوست حبه­ هاي هر دو رقم در مرحله رسيدگي ميوه) تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت 0/1 ميلي­ مولار باعث افزايش معني­دار ميزان وزن­ ترحبه­ ها، كلروفيل a و b برگ و پوست حبه­ هاي ارقام­"شاهاني" و "فخري" در هر دو مرحله غوره و رسيدگي ميوه نسبت به شاهد شد. نتايج نشان داد در مرحله غوره تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت­هاي 1 و 0/1 ميلي­ مولار به ترتيب در برگ و پوست حبه­ هاي ارقام­"شاهاني" و "فخري"، باعث افزايش مؤثر ميزان قند محلول و نامحلول نسبت به شاهد شد. در مرحله رسيدگي نيز تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت­ هاي 0/1 ميلي ­مولار ميزان قند محلول و در غلظت­ هاي 1 ميلي­ مولار ميزان قند نامحلول را افزايش داد. بالاترين ميزان قند محلول در مرحله رسيدگي ميوه در بافت پوست حبه­ هاي هر دو رقم تيمار شده با غلظت 0/1 ميلي­ مولار اسيد ساليسيليك بود كه مقادير آنها در ارقام "شاهاني" و "فخري" به ­ترتيب برابر 2/162 و 0/2 ميلي­گرم بر گرم وزن خشك بود. همچنين نتايج مقايسه دو مرحله رشدي نشان داد كه در مرحله غوره ميزان پرولين اكثر بافت هاي مورد بررسي هر دو ارقام "فخري" و "شاهاني" تحت تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت 1 ميلي­ مولار افزايش يافته بود. اما در مرحله رسيدگي ميوه، تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت 0/1 ميلي­ مولار باعث افزايش معني­دار ميزان پرولين بافت هاي گوشت و برگ هر دو رقم نسبت به شاهد گرديد و در بافت هاي دانه و پوست حبه­ هاي هر دو رقم باعث كاهش ميزان پرولين نسبت به شاهد شد. بالاترين ميزان پرولين در مرحله رسيدگي ميوه در بافت پوست حبه­ هاي رقم­ هاي"شاهاني" و "فخري" تيمار شده با غلظت 1 ميلي ­مولار مشاهده شده كه مقادير آنها به ­ترتيب برابر 1/03 و 0/95 ميكرو­مول بر گرم بود. بررسي ميزان برخي از عناصر برگ ­هاي هر دو رقم در مرحله رسيدگي ميوه نيز نشان داد تيمار اسيد ساليسيليك در برگ­ هاي رقم­ هاي " فخري" و "شاهاني" به­ ترتيب در غلظت­ هاي 1 و 0/1 ميلي مولار باعث افزايش معني­دار ميزان عناصر پتاسيم و روي نسبت به شاهد شد. همچنين تيمار اسيد ساليسيليك در غلظت 0/1 ميلي مولار باعث افزايش معني­دار ميزان عناصر آهن با مقدار 12/89 ميلي گرم بر ليتر و كلسيم با مقدار 0/38 ميلي گرم بر ليتر برگ رقم "فخري" گرديد، اما در برگ رقم "شاهاني" اثر كاهش اين تيمار مشاهده شد. ميزان عناصر منيزيم و سديم برگ هر دو رقم نيز تحت تيمار اسيد ساليسيليك كاهش داشت. نتايج در كل نشان داد در اكثر بافت­ ها تيمار اسيد ساليسيليك به­ ويژه غلظت 0/1 ميلي مولار مي­ تواند منشا تحريك سنتز برخي رنگيزه هاي فتوسنتزي، كربوهيدراتها، پرولين و همچنين برخي عناصر از جمله آهن، كلسيم، پتاسيم و روي ­باشد

Salicylic acid (SA) plays an important role in plant response to adverse environmental conditions. So in this study the effect of SA treatment in three concentrations of 0 (Control), 0.1 and 1mM sprayed on the leaves and fruits of two grape cultivars "Shahani" (with black berries) and " Fakhri" (with green berries) at two growth stages; unripe and ripe stages was investigated. Experiment was carried out based on completely randomized design (CRD) with seven treatments and three replications. The results of comparing of two growth stages showed, SA treatment at 0.1mM concentration cause the effectively increase of flesh weight content of berries "Shahani" and " Fakhri" cultivars at both two growth unripe and ripe stages compared to control was. As SA treatment at 0.1mM concentration at unripe stages cause the effectively increase chlorophyll a content of leaves and berries skin organs both two cultivars compared to control was, but at ripe stages SA treatment had no effect on chlorophyll a content this organs. SA treatment at 0.1mM concentration cause the effectively increase chlorophyll b content of leaves organ both two cultivars at both two growth stages was and at skin organ both two cultivars, unripe stages at 0.1mM concentration and ripe stages 1mM concentration cause the effectively increase chlorophyll b content was. The results showed that at both growth stages SA treatment at 0.1 and 1mM concentrations cause the effectively increase of respectively soluble and insoluble sugars content organs of leaves and berries skin of both cultivar compared to control was. So results of comparing of two growth stages showed at unripe stage proline content of most organs of both cultivars by SA treatment at 1mM concentration increased. But at ripe stage SA treatment at 0.1mM concentration cause the effectively increase of proline content organs of leaves and flesh of both cultivar compared to control was and at organs of seed and berries skin of both cultivar cause the effectively decrease of proline content of both cultivar compared to control was. Determination of content some of elements organs of leaves both cultivar at ripe stage showed that, SA treatment in leaves "Shahani" and " Fakhri" cultivars respectively at 1 and 0.1 mM concentrations cause the effectively increase of K and Zn content was. SA treatment at 0.1mM concentration cause the effectively increase content Fe and Ca elements of leaves " Fakhri" cultivars was, but in leaves "Shahani" cultivars effect decreased. As content Mg and Na elements of leaves both cultivars as by SA treatment decreased. These results demonstrate that uses of SA treatment especially at 0.1mM concentrations may have higher adaptive capacity to stress.