كليدواژه :
باغ تاريخي , باستان گياه‌شناسي , مرمت باغ , مدل‌سازي
چكيده فارسي :
باغ، داراي ظرفيتِ بازنماييِ اجتماعي، زيباشناختي و هنري است و تركيبي از عناصر ايستا و پويا بوده كه حفاظت و احياي آن، با چالش‌هاي نظري، عملي و تكنيكي همراه است. «باستانشناسي باغ» به‌مثابه حرفه‌اي، زيرمجموعه فعاليت‌هاي باستانشناسي تلقي مي‌‌شود كه پس از جنگ جهاني دوم و به‌ويژه در چند دهه اخير، مركز توجه پروژه‌هاي احياي باغهاي تاريخي در كشورهاي توسعه‌يافته بوده؛ با اين حال در سطح ملي و تا حدي بين‌المللي، موضوع باستانشناسي باغ، مركز توجه جدي متخصصان مرمت و معماري منظر نبوده و در منشورهاي جهاني و پروژه‌هاي مرمتي داخلي، جايگاه شايسته خود را نيافته است. پرسش‌هاي كليدي اين نوشتار، به شناخت الف) جريان‌هاي تاريخي باستانشناسي باغ و تبيين افق‌هاي آينده آن، ب) گونه‌شناسي روش‌ها و تكنيك‌ها، ج) بازشناسي كاركردها و چالش‌هاي متعاقب آن معطوف هستند و هدف اين پژوهش در نهايت، تدوين چارچوبي مفهومي از باستانشناسي باغ در تجربه احياي باغهاي تاريخي و مقدمه‌اي بر كاربست آن در باغ ايراني است. بدين منظور، از روش استدلال منطقي مبتني بر تحليل، طبقه‌بندي و نقد داده‌هاي مكتوب و كتابخانه‌اي بهره برده شده و در رويكردي استنتاجي، به نتايج منتهي خواهد شد. مدل مفهومي به‌دست آمده، در 3 وجه شامل «كاركرد»، «روش» و «چالش» تدوين شده و نتايج، نشان‌دهنده حركت از روش‌هاي مخرب در كاوش به‌سمت تكنيك‌هاي غير‌مخرب (سنجش از دور، عكس‌برداري هوايي و مساحي ژئوفيزيكي) هستند. كاركردهاي باستانشناسي باغ نيز تنوعي از «احيا» تا «تفسير» را در بر داشته و نشان‌دهنده توجه به موضوعات «مردم‌شناسي» و مباحث ميان‌رشته‌اي هستند. چالش‌هاي «اصالت‌يابي»، «تاريخ‌گذاري»، «تفسير داده‌‌ها» و «تخصص‌گرايي» نيز در اين زمينه قابل‌طرح بوده كه ناشي از «روش‌هاي كاوش» و «رشته‌هاي درگير» هستند. در نهايت، پيشنهاد‌هايي براي استفاده از باستانشناسي باغ در كشور مبتني بر چالش‌ها و فرصت‌ها ارائه شده‌اند.
چكيده لاتين :
The garden has a social, aesthetic and artistic representational capacity, and is a mix of
static and dynamic elements that protect, rebuild and revive with theoretical, practical and
technical challenges. "Garden archeology" is considered to be a subclass of archeological
activity, which, after the Second World War and especially in recent decades, has been
the focus of attention on projects for the restoration of historical gardens in developed
countries. The purpose of this research is to recognize and analyze: a( the historical streams
of the garden archeology and the explanation of its future horizons; )b( the typology of
methods and techniques; )c( the recognition of the functions and subsequent challenges;
and, ultimately, the development of a conceptual framework of it in the experience of the
restoration of historical gardens. For this purpose, a logical reasoning method based on the
analysis, classification and critique of written and library data will be used and will result
in a logical reasoning based on the inference approach. The conceptual model derived from
three aspects, including "function", "method", and "challenge", and the results represent
the movement of destructive methods in exploration to non-destructive techniques
)remote sensing, aerial photography, and geophysical surveying(. The archeological
functions of the garden also include a variety of "restoration" to "interpretation," which
reflects the attention to "anthropology" and interdisciplinary topics. The challenge of
"authentication", "history", "data interpretation" and "specialization" can also be arranged
in this context, due to "exploration methods" and "strands involved". Finally, suggestions
for using garden archeology in the Iran, based on challenges and opportunities, have been
recommended.
