كليدواژه :
زاخور , عناصر سنگين , دگرساني , شاخص آلودگي , غني شدگي
چكيده فارسي :
زون هاي دگرساني گرمابي آرژيليك، آرژيليك فيليك، آرژيليك پيشرفته
و سيليسي توأم با كاني سازي سولفيدي مس، آهن، سرب، روي، كبالت،
نيكل، طلا و نقره، مهمترين منابع آلوده كننده زمين زاد غيرمتمركز در
منطقه زاخور هستند كه هاله هاي پراكندگي وسيعي از فلزات به صورت
ناحيه اي ايجاد كرده اند. براي ارزيابي ميزان آلودگي خاك زراعي روي
زون هاي دگرسان شده به فلزات سنگين/سمي از نتايج آناليز چندعنصري
20 نمونه خاك به روش ICP-MS استفاده شده است. تحليل سه شاخص
انباشت ژئوشيميايي (Igeo)، درجه آلودگي اصلاح شده (mCd) و شاخص
ريسك اكولوژيكي بالقوه (RI) نشان مي دهند كه خطر آلودگي
زيست محيطي Pb در رده متوسط تا شديد و As در رده جدي(بسيار
شديد) قرار دارند. رده آلودگي شديد سولفور حاكي از تيپ كاني سازي
سولفيد بالا (HS) در زون هاي دگرساني گرمابي زاخور است. محاستات
تغييرات جرمي فلزات سنگين در دو زون آرژيليكي و سيليسي گوياي آن
است كه عناصري چون Cr ، Ni ، As ، Pb و S غني شدگي و عناصر Hg و
Cd تهي شدگي دارند. در زون آرژيليك علاوه بر وجود همبستگي هاي
مثبت بين فلزات سنگين با يكديگر، همبستگي معني داري بتا Mn و Al
نيز نشان مي دهند كه ميتواند به واسطه عملكرد فرآيندهاي جذب
سطحي توسط اكسيدهاي منگنز، آهن وكاني هاي رسي رخ داده باشد.
چكيده لاتين :
In order to assess soil pollution formed on the alteration zones
of Zakhur District, we used 20 ICP-MS analyses. Argillic,
argillic-phyllic, advanced argillic, silicic along with Cu, Fe,
Pb, Zn, Co, Ni, Au and Ag are the most important
decentralized natural resource contaminating agents that have
formed extensive heavy/toxic metal haloes in this area.
Diverse environmental pollution indices (e.g. geoaccumulation-Igeo, modified contamination degree- mCd and
potential ecological risk- RI) show that the leve of
environmental pollution risk of Pb is considerable and, as in
different alteration zones, quaternary sediments are also very
high. Soils highly contaminated with sulfur result in the high
sulfide mineralization character of the alteration zones in
Zakhur District. Calculations of the mass changes in argillic
and silisic zones indicate enrichment by Cr, Ni, As, Pb and S
and loss of Hg and Cd. Besides the positive correlation of
heavy metals with each other, there are significant correlations
between them and Mn and Al which may have occurred due to
the adsorption processes by manganese, iron oxides and/or
clay minerals.
