سنجش ماهيت توسعه چندمركزي مجموعه شهري رشت

Assessing the modality of poly-centric development (A case study of Rasht City-Region)

شهرهاي تك قطبي و تك مركزي، با گسترش نامنظم خود بويژه در تقابل با توسعه متوازن و متعادل هستند. تمركزگرايي باعث معضلاتي همچون توزيع نامتوازن نظام شهري و فعاليتي در ساختار و سازمان فضايي منطقه ميگردد و به تبع آن چالشهايي مانند عدم امكان برنامهريزي دقيق جهات توسعه آتي شهرها، مهاجرتهاي بيش از اندازه به مركز، آلودگيهاي زيست محيطي، ترافيك و در نهايت كاهش كيفيت زندگي در مقياس شهري و منطقهاي را دربردارد. الگوهاي متفاوتي در مورد توسعه و برقراري تعادل فضايي در مقياس شهر – منطقه وجود دارد كه يكي از آنها توسعه چندمركزي است. مفهوم توسعه چندمركزي در مقياس منطقهاي و فرامنطقه‌اي، نگرش جديدي است كه از دل سند چشم انداز توسعه فضايي اروپا استخراج شدهاست و امروزه بعنوان رويكرد و مدل توسعهاي در ساير مناطق و كشورها مورد توجه قرار گرفتهاست. هدف اصلي اين مقاله اين است باتوجه معضلات مجموعه شهري رشت، به سنجش ميزان توسعه فضايي اين محدوده براساس اصول چند مركزيتي بپردازد. در اين رابطه شاخصهاي توسعه فضايي چند مركزيتي در دو مولفه موفولوژيك و عملكردي برگرفته از متون نظري استخراج و با روشهاي كمي مورد ارزيابي قرار ميگيرد. براساس نتايج پژوهش، مجموعه شهري رشت از لحاظ ساختاري، پتانسيل توسعهي الگوي چندمركزي را نداشته و با ساختاري سلسله مراتبي و تك مركزي تبيين ميگردد.

Polarized and Mono-Centric Cities have experienced a chaotic expansion, in partial contrast with the specially balanced development. Polarization causes problems such as the uneven dispersion of the urban system and activity in the structure and organization of the region like Excessive Center, environmental pollution, traffic and ultimately reduces the quality of life in practice. There are different patterns of development and spatial equivalency in the city-region, one of Polycentric Development. The concept of poly-centric development is regional and trans-regional is a new approach that has extracted from ESDP (European Spatial Development Plan) and becomes a new attitude of development in another regions and countries. The main goal of this article is to consider the problems of the Rasht city-region, which assesses the spatial development of this area based on the principles of Poly-Centric Development. In this regard, Poly-Centric spatial development indicators are result from two theoretical and functional modalities and evaluated quantitatively. Based on the results of the research, the Rasht City-Region does not have the structural potential of developing Poly-Centric model and it has a hierarchical and Mono-Central structure.