ارزيابي كارايي Bacillus thuringiensis در مهار زيستي دوبالان قارچ خوراكي در آزمايشگاه و مزرعه

Evaluation of the efficacy of Bacillus thuringiensis in the biological control of Dipteran pests of mushroom in the laboratory and the farm

با توجه به اين‌كه دوبالان پوسيده خوار از آفات داﺋمي سالن‌هاي پرورش قارچ خوراكي هستند، به‌ ناچار بهره بردارن از سموم شيميايي به‌طور مكرر استفاده مي‌كنند. كارگران سالن‌هاي پرورش قارچ و مصرف‌كنندگان قارچ خوراكي همواره در معرض تهديد سموم شيميايي هستند، لذا معرفي روش‌هاي غيرشيميايي و بيولوژيك ضروري است. اين پژوهش در قالب دو آزمايش در شرايط آزمايشگاه و مزرعه انجام شد. در آزمايشگاه فرمولاسيون تجاري بايوفلش با ماده مؤثره Bacillus thuringiensis subsp. israelensis با تعدادي از حشره‌كش‌هاي رايج روي كمپوست استفاده شد. اين آزمايش در آزمايشگاه در قالب طرح كاملاً تصادفي با هفت تيمار شامل ديفلوبنزورون 0/75 و يك در هزار، بايوفلش يك و دو در هزار، اسپينوساد (Tracer®) 0/3 و 0/6 در هزار و شاهد (آب‌) با 10 تكرار در روزهاي مختلف انجام شد. در شرايط مزرعه با توجه به نتايج آزمايشگاه، آزمايش در سه مرحله، محلول‌پاشي بايوفلش (Bti) يك در هزار روي كمپوست هم‌زمان با تلقيح اسپان، محلول پاشي بايوفلش به ميزان 60 ميلي‌ليتر در مترمربع روي كمپوست قبل از خاك‌دهي و كاربرد بايوفلش به‌ميزان 60 ميلي‌ليتر در مترمربع همراه با آب آبياري شش روز پس از خاك‌دهي انجام شد. هر سه مرحله در قالب آزمون t، بايوفلش با شاهد (روش معمول) مقايسه شد. نتايج آزمايشگاه نشان داد كه همه حشره‌كش‌ها مي‌توانند در كاهش جمعيت دوبالان خسارت‌زا مؤثر باشند، به‌طوري‌ كه ميانگين كارايي حشره‌كش‌هاي ديفلوبنزورون (يك در هزار)، اسپينوساد (0/6 در هزار) و بايوفلش (دو در هزار) روي دوبالان 15 روز پس از تيمار به‌ترتيب 67/9، 74/2 و 79/9 درصد بود كه تفاوت معني‌داري باهم نداشتند. نتايج مزرعه نشان داد كه كاربرد بايوفلش همراه با آب آبياري شش روز پس از خاك‌دهي با 79/3 درصد كارايي، بيشترين تأثير را دارد.

As the mushroom dipterans flies are permanent pests of mushroom farms, the growers frequently use the chemical pesticides. Since the mushroom growers and the consumers are always at the risk of chemical pesticides contamination, introducing non-chemical and biological methods is therefore necessary. This research was conducted with two experiments in the mushroom farm conditions. In the first experiment, a commercial formulation (Bioflash®) based on Bacillus thuringiensis subsp. israelensis was tested along with a number of common insecticides on composts. First experiment was carried out in a completely randomized design with seven treatments including Dimilin® 0.75 & 1 g/l, Bioflash® 1 & 2 ml/l, Tracer® 0.3 & 0.6 g/l and the control (the usual method of controlling flies with oreganophosphate insecticides) each with 10 replications. Based on the results of the first assay, an experiment was conducted in the mushroom farm conditions in three stages including Bioflash® incorporated into compost simultaneously with spawn inoculation, Bioflash® spray in pre-casing and Bioflash® drench into casing in comparison with the control. The results of the first experiment showed that all test insecticides were effective in decreasing the pest population, so that the average efficiencies of Dimilin® (1g/l), Tracer® (0.6 g/l) and Bioflash (2 ml/l) on 15 days after treatment were 67.9%, 74.2% and 79.9%, respectively with no significant difference among them. Farm experiment results showed that the application of Bioflash® drench into casing at six days after casing had the highest efficiency with 79.3% reduction in the population.