بررسي عوامل مؤثر بر نيت پسته‌كاران در مناطق روستايي سيرجان نسبت به مقابله با آفلاتوكسين بر اساس مدل اعتقادات سلامت

Investigating the factors that affect pistachio growers’ intention regarding prevention of aflatoxin based on the health belief model in the Sirjan rural area

پسته از محصولات ارزشمند صادراتي ايران مي‌باشد كه در چند سال اخير به علت آلوده بودن به سم آفلاتوكسين صادرات آن با مشكل مواجه شده است. با توجه به نقش مهم و تأثيرگذار پسته‌كاران در زمينه پيشگيري از توليد آفلاتوكسين در پسته، هدف اين مقاله شناسايي عوامل مؤثر بر نيت پسته‌كاران در زمينه پيشگيري از توليد آفلاتوكسين بر اساس مدل اعتقاد سلامت بود. جامعه آماري اين تحقيق را تعداد 330 نفر از پسته‌كاران شهرستان سيرجان در استان كرمان تشكيل دادند كه 120 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار تحقيق پرسشنامه بود كه روايي آن با استفاده از پانل اعضاي هيأت‌علمي و انجام اصلاحات مورد نظر آن‌ها تأييد شد. پايايي ابزار سنجش، با استفاده از پيش‌آزمون و محاسبه ضريب كرونباخ آلفا تأييد شد (92/0-70/0). نتايج تحليل رگرسيون عوامل مؤثر بر نيت پسته‌كاران نشان داد، متغيرهاي راهنماي عمل، موانع درك شده و خودكارآمدي تأثير قابل توجهي بر نيت پسته‌كاران در خصوص پيشگيري از توليد آفلاتوكسين دارد و مي‌تواند 36 درصد از واريانس نيت پسته‌كاران در مقابله با آفلاتوكسين را تبيين نمايد. هم‌چنين متغير راهنماي عمل، قوي‌ترين متغير پيش‌بيني كننده نيت پيشگيري از توليد آفلاتوكسين بوده است. در نهايت نتايج حاصل از تحقيق مي‌تواند در سياست‌ها و برنامه ريزي‌هاي مرتبط با استراتژي‌هاي پيشگيري از توليد آفلاتوكسين در پسته بسيار مهم باشد.

Pistachio is a valuable export product, but its export is faced with serious challenges due to aflatoxin. Given the importance of growers’ role in the prevention of aflatoxin in pistachio, the aim of this article is investigating pistachio growers’ intention regarding prevention of aflatoxin through the health belief model. The research population consists of 330 of pistachio growers in the Sirjan city in the Kerman province. Amongst the 330 samples, 120 of them were selected through simple random sampling. A questionnaire was the research tool and its validity of the questionnaire was approved by a panel of experts. Its reliability was confirmed by Cronbach alpha reliability coefficients (0.7 to 0.9). Also, the results of regression analysis revealed that the variables showing guide to action were the main predictor of growers’ intention. In addition to self-efficacy and perceived barriers, this variable can predict nearly 36% of the variance of pistachio growers’ intention regarding the prevention of aflatoxin. The results could be used for policy making and planning in relation to strategies to prevent the production of aflatoxin in pistachios.