بررسي منشأ تعين اختيار در اعيان ثابته

تحليلي كه عرفا از نحوه تكون و شاكله‌بندي اعيان ثابته در تعينات حقي ارائه مي‌‌كنند‌ايا قابليت تعين اختياريِ حقيقت اختيار در اعيان ثابته را دارد يا نه؟ غالب عرفا معتقدند كه اعيان ثابته موجودات مختار، تمام استعدادهاي ثبوت يافته مخصوص به خود را در مرتبه علم ذاتي حق تعالي، از ازل الي الابد به صورت ذاتي، لايتغير و ثبوتي دارا بوده و حقيقت اختيار در اعيان ثابته موجودات مختار، جزء شئون ذاتي اقتضائات اعيان ثابته است، طبق قاعده الذاتي لايعلّل ، اختيار در اعيان ثابته تعين ساز و منشأ بردار نيست.‌اين نظريه مستلزم جبرگرايي است. در‌اين مقاله با نقد نگاه تك ساحتي ( حيثيّت تقيديِه نفادي) به شكل گيري اقتضائات ذاتي اعيان ثابته، با روش تحليلي عقلي و با استمداد از مباني ديني، در صدد اثبات‌اين نظريه هستيم كه اقتضائات ثبوت يافته در اعيان ثابته كه بر اساس ترتّب علّي و معلولي عرفاني(حيثيت تعليليه‌اندراجي) در اثر فرايند امتزاج اسماء‌ايجاد شده، فاعل علمي‌‌ در‌اين فرايند، تناكح و تعين اسماء ثلاثه علم و قدرت و اراده حق تعالي بر اساس ميزان پذيرش استعدادهاي ثبوت يافته در اعيان ثابته خواهد بود و ثمره‌اين تحليل انطباق با نظريه امر بين‌الامرين است.