بررسي تطبيقي صفات خبري از ديدگاه علامه جوادي آملي و قاضي عبدالجبارمعتزلي

صفات خبري پردامنه ترين بحث صفات الهي است كه ضرورت تبيين و تصوير صحيح آن، غور در ديدگاه ها و بررسي تطبيقي آراء متفكران را مي طلبد، در اين راستا، پژوهش پيش رو با روش توصيفي تحليلي، به تطبيق آراء دو انديشمند كلامي اماميه و معتزله؛ علامه جوادي آملي و قاضي عبدالجبار معتزلي پرداخته است كه پس از مروري كوتاه بر ديدگاه‌هاي مشهور، به مقايسه آن پرداخته است كه وجه اشتراك آنان در مباني اي چون؛ عينيت ذات و صفات، نظريه تنزيه، تنافي صفات انسان‌گونه با تجرد ذات خداوند، تأويل اين صفات، عدم اعتقاد به تجسيم خداوند و بهره‌گيري از منهج واحدي چون تأويل، مجاز و لغت در رفع اشكال و توجيه صفات خبري است كه به نتيجه واحد مي انجامد و وجه اختلاف، در كميت ابزار و كيفيت تبيين است كه عبدالجبار در مسأله صفات خبري با نگاه پاسخ به شبهه و رفع تعارض با تكيه بر عقل؛ به عنوان محور و از نظر رتبي، اولين منبع معرفتي، به تبيين آن مي پردازد در حالي كه علامه جوادي با سيستمي اعتقادي، كه در آن، عقل به عنوان يكي از منابع معرفتي، مستفاد از معارف و هدايت عقل معصومان به تأويل آيات صفات خبري مي پردازد و با حذف لوازم، در پي دستيابي اصل معنا، معناي نهايي و جدّي كلام الهي در آيات، با در نظر گرفتن تمام قرائن، از جمله آيات تنزيه و مسائل عقلي است كه به همراه بيان عرفاني به تبيين صفات خبري پرداخته كه داراي عمق و كيفيت قابل تأملي است.