تبيين راهبردهاي افزايش تاب‌آوري كالبدي در برابر سيلاب مطالعه موردي: رودخانه چشمه كيله شهر تنكابن

سوانح طبيعي كه جزئي از فرآيند زندگي بشر به شمار مي‌رود و هرروزه بر تعداد و تنوع آن‌ها افزوده مي‌شود، به‌عنوان چالشي اساسي در جهت نيل به توسعه پايدار مطرح مي‌شود. ازآنجاكه طي سال‌هاي اخير، خسارات قابل‌توجهي در اثر وقوع سيلاب به بافت كالبدي شهر تنكابن واردشده است و اثرات آن بيشتر بر بافت شهري پيرامون رودخانه اصلي اين شهر (رودخانه چشمه كيله) مي‌باشد، بر اين اساس هدف از تدوين اين مقاله، تبيين راهبردهاي افزايش تاب‌آوري كالبدي در برابر سيلاب رودخانه چشمه كيله شهر تنكابن مي‌باشد. پژوهش حاضر از روش توصيفي –تحليلي بهره برده است. لذا پيش از شروع گام‌هاي مدل سوات، با استفاده از مطالعه پژوهش‌هاي پيشين در بخش مباني نظري، متغيرها و شاخص‌ها استخراج گرديده و بر اساس آن مدل مفهومي اوليه تدوين گرديد. در ادامه با استفاده از روش تحليل روايي محتوايي (CVR)، متغيرها و شاخص‌هاي ضروري شناسايي‌شده و مبناي مدل سوات قرار مي‌گيرند. روش اين تحقيق تركيبي از روش‌هاي كمي و كيفي است كه از نرم‌افزارهاي GIS، AHP و SWOT بهره گرفته است. و همچنين به‌منظور پهنه‌بندي خطر سيل در بافت از نرم‌افزار شبيه‌سازي جريان رودخانه (HEC_GEORAS) استفاده گرديد كه بر اين اساس سه پهنه خطر سيل تعيين گرديد (حريم رودخانه، پهنه پرخطر، خطر متوسط) سپس به اولويت‌بندي شاخص‌ها و متغيرهاي كاربردي در پژوهش، پس از استخراج آن‌ها از منابع مختلف و تعيين روايي موارد برگزيده پرداخته شد و در انتها راهبردهاي كاربردي براي كاهش خطر سيل در بافت پيرامون رودخانه چشمه كيله ارائه گرديد. نتايج تحقيق نشان‌دهنده وجود رابطه منسجم بين ساختار كالبدي در بافت پيرامون رودخانه چشمه كيله شهر تنكابن و افزايش تاب‌آوري كالبدي شهر تنكابن در برابر سيلاب است. بنابراين با كاربست اصول و راهبردهاي تدوين‌شده در اين مقاله، مي‌توان از طريق برنامه‌ريزي، طراحي و اجراي ساختار مناسب بافت پيراموني رودخانه چشمه كيله، به بهبود عملكرد شهر به هنگام سيل دست‌يافت.