ارزيابي تركيبات شيميايي و اثرات ضد ميكروبي و آنتي‌اكسيداني عصاره گياه پنجه‌برگ راست (Potentilla recta)

Evaluation of the chemical composition,antimicrobial and antioxidant of Potentilla recta extracts

از ديرباز استفاده از گياهان دارويي در ميان مردم رايج بوده است. گياهان دارويي علاوه بر ماده موثر اصلي، داراي موادي با اثر درماني هستند كه ضمن تشديد اثر درماني گياه در بسياري از موارد مي‌توانند از سميت و اثرات ناخواسته آن نيز جلوگيري نمايند. در اين مطالعه براي اولين بار سه نوع مختلف عصاره گياه ‌پنجه‌برگ راست (Potentilla recta)، از گياهان دارويي بومي ايران و منطقه آذربايجان ازنظرتركيبات شيميايي تشكيل‌دهنده، قدرت ضدميكروبي و آنتي‌اكسيداني مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوري گياه و تهيه عصاره‌هاي اتانولي، متانولي و اتيل استاتي، از روش كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنج جرمي‌براي شناسايي تركيبات تشكيل دهنده عصاره‌ها استفاده شد. براي اندازه‌گيري قدرت آنتي‌اكسيداني روش ربايش راديكال آزاد DPPH استفاده و نتايج بر اساس انديس IC50 گزارش شد. روش چاهك براي اندازه‌گيري قدرت ضدميكروبي و روش براث ميكرودايلوشن نيز براي تعيين MIC و MBCبه‌كار رفت. داده‌ها با استفاده از آناليز واريانس يك‌طرفه و روش مقايسه ميانگين دانكن با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS 16.0 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج اثرات ضدميكروبي عصاره‌هاي مورد استفاده در تحقيق نشان داد كه عصاره متانولي موجب افزايش معني‌داري در مساحت هاله بازدارندگي رشد ميكروبي در محيط كشت مي‌شود به‌طوري‌كه بيشترين تأثير بر روي باكتري ليستريا مونوسايتوژنز مشاهده شد (0/05>p). تمامي عصاره‌هاي تهيه ‌شده داراي توانايي راديكال دي فنيل پيكريل هيدرازيل بودند و بالاترين قدرت آنتي‌اكسيداني پس از گذشت 30 دقيقه به عصاره متانولي متعلق بود. بيشترين تركيبات شيميايي در عصاره‌هاي متانولي، اتانولي و اتيل استاتي را به ترتيب: متيل لينولئات، اتيل لينولئات و پنتاكوزان را تشكيل دادند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه عصاره‌ي متانولي گياه پنجه‌برگ راست داراي خواص ضد باكتريايي و آنتي‌اكسيداني بالاتري در مقايسه با سايرين بوده و مي‌تواند با تحقيقات بيشتر كاربردهاي مختلفي داشته باشد.از ديرباز استفاده از گياهان دارويي در ميان مردم رايج بوده است. گياهان دارويي علاوه بر ماده موثراصلي، داراي موادي با اثر درماني هستند كه ضمن تشديد اثر درماني گياه در بسياري از موارد مي‌توانند از سميت و اثرات ناخواسته آن نيز جلوگيري نمايند. در اين مطالعه براي اولين بار سه نوع مختلف عصاره گياه ­پنجه‌برگ راست (Potentilla recta)،از گياهان دارويي بومي ايران و منطقه آذربايجان ازنظرتركيبات شيميايي تشكيل‌دهنده، قدرت ضدميكروبي و آنتي‌اكسيداني مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوري گياه و تهيه عصاره‌هاي اتانولي، متانولي و اتيل استاتي، از روش كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنج جرمي­ براي شناسايي تركيبات تشكيل دهنده عصاره‌ها استفاده شد. براي اندازه‌گيري قدرت آنتي‌اكسيداني روش ربايش راديكال آزاد DPPH استفاده و نتايج بر اساس انديس IC50 گزارش شد. روش چاهك براي اندازه‌گيري قدرت ضدميكروبي و روش براث ميكرودايلوشن نيز براي تعيين MIC و MBC به ­كار رفت. داده‌ها با استفاده از آناليز واريانس يك‌طرفه و روش مقايسه ميانگين دانكن با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS 16.0 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج اثرات ضدميكروبي عصاره‌هاي مورد استفاده در تحقيق نشان داد كه عصاره متانولي موجب افزايش معني‌داري در مساحت هاله بازدارندگي رشد ميكروبي در محيط كشت مي‌شود به‌طوري‌كه بيشترين تأثير بر روي باكتري ليستريا مونوسايتوژنزمشاهده شد (0/05>p). تمامي عصاره‌هاي تهيه ‌شده داراي توانايي راديكال دي فنيل پيكريل هيدرازيل بودند و بالاترين قدرت آنتي‌اكسيداني پس از گذشت 30 دقيقه به عصاره متانولي متعلق بود. بيشترين تركيبات شيميايي در عصاره‌هاي متانولي، اتانولي و اتيل استاتي را به ترتيب: متيل لينولئات، اتيل لينولئات و پنتاكوزان را تشكيل دادند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه عصاره‌ي متانولي گياه پنجه‌برگ راست داراي خواص ضد باكتريايي و آنتي‌اكسيداني بالاتري در مقايسه با سايرين بوده و مي‌تواند با تحقيقات بيشتر كاربردهاي مختلفي داشته باشد.

The use of herbs has long been common in many societies. The importance of medicinal plants, with the intensification of the therapeutic effect, is that in many cases it can also avoid the toxicity and adverse effects of medication. In this study Potentilla recta, one of the Iran and Azerbaijan region-native medicinal plants, was studied in terms of chemical composition, antimicrobial and antioxidant effect. After collecting, drying and milling of plants, the methanol, ethanol and ethyl acetate extracts obtained by maceration method. To identify the constituents of the extracts, gas chromatography connected tomass spectrometry was conducted. The DPPH radical scavenging method used to measure the antioxidant potential and the results was reported based on the IC50 index. After determine MIC and MBC using broth micro dilution method, agar well diffusion assay conducted to assess the antimicrobial effect of extracts. Data were analyzed by one-way analysis of variance (ANOVA) and means were compared using Duncan test at PL.monocytogenes microbial growth inhibition zone area (p <0.05). All prepared extracts had the ability to scavenging radical 1, 1-Diphenyl-2-picrylhydrazyl and the highest antioxidant potency after 30 minutes related to methanol extract. Most chemical compounds in methanol, ethanol and ethylacetate extracts, were respectively: methyllinoleate and ethyllinoleate. This study showed that the methanol extract of Potentilla recta has great antibacterial and antioxidant properties and with more research can be used in various applications.