آثار سياست‏هاي قيمتي و غيرقيمتي آب آبياري بر الگوي كشت و سود ناخالص كشاورزان بخش شهداد

كاهش نزولات جوي و استحصال بي‏رويه از منابع آب زيرزميني دشت شهداد سبب تغييرات شديد در نظام بهره‏برداري از منابع آب منطقه شده است. آب يكي از مهم‏ترين نهاده‏ها براي توليد محصولات كشاورزي به‏شمار مي‏رود و مديريت كارآي اين نهاده‏ي كمياب يكي از زمينه‏هاي مهم توسعه كشاورزي محسوب مي‏شود. لذا هدف اين مطالعه، شناسايي اثرات سياست‏هاي قيمتي و غيرقيمتي آب آبياري بر الگوي‏كشت و سود ناخالص كشاورزان بخش شهداد از توابع شهرستان كرمان است. سياست‏ قيمتي آب آبياري (افزايش هزينه‏هاي استحصال آب از طريق افزايش هزينه برق مصرفي) تحت سناريوهاي 25، 50، 75 و100 درصد و سياست غيرقيمتي آب آبياري (كاهش آب در دسترس كشاورزان) با پيش فرض‏هاي، 5، 10 و 15 درصد در نظر گرفته شد. به‏منظور تحقق اهداف مطالعه، از مدل برنامه‏ريزي رياضي مثبت با تابع هزينه درجه دوم و تابع توليد با كشش جانشيني ثابت استفاده شد. داده‏هاي مورد نياز با استفاده از روش نمونه‏گيري تصادفي ساده و تكميل 106 پرسش‏نامه در سال زراعي 96 1395 جمع‏آوري گرديد. نتايج به‏دست آمده نشان داد كه با اتخاذ سياست قيمتي آب آبياري، سطح زيركشت محصولاتي كه مصرف آب كمتري دارند، افزايش و سطح زيركشت ساير محصولات منتخب، كاهش مي‏يابد. سود ناخالص مدل تحت سناريو 100 درصد افزايش هزينه‏هاي استحصال آب، 26 درصد كاهش خواهد يافت. اتخاذ سياست غيرقيمتي آب آبياري تحت سناريوي 15 درصد، سبب كاهش سطح زيركشت همه‏ي محصولات منتخب مي‏شود و با اعمال اين سناريو، سود ناخالص مدل، 48 درصد كاهش مي‏يابد. بنابراين اتخاذ سياست‏هاي مكمل مانند افزايش قيمت محصولات، استفاده از ارقام با عملكرد بالا و به‏كارگيري سيستم‏هاي نوين آبياري هم‏زمان با اجراي اين سياست، توصيه مي‏شود.