بررسي ارتباط چاقي موضعي و تراكم استخوان در زنان يائسه به روش جذب اشعه‌ي ايكس با دو انرژي

مقدمه: استئوپروز از شايع‌ترين بيماري‌هاي جوامع بشري است و يكي از بحث برانگيزترين عوامل بروز آن چاقي است كه در مورد ارتباط آن با استئوپروز، تناقض وجود دارد. از طرف ديگر، مطالعات اخير نشان داده است كه استفاده از شاخص توزيع توده‌ي چربي بدن به جاي شاخص توده‌ي بدني (BMI يا Body mass index) مي‌تواند اطلاعات دقيق‌تري از چاقي و ارتباط آن با ديگر مطالعات به دست دهد. از اين رو، مطالعه‌ي حاضر با هدف تعيين تراكم استخواني به روش جذب اشعه‌ي ايكس با دو انرژي (DXA يا Dual-energy X-ray absorptiometry) و بررسي رابطه‌ي آن با چاقي در زنان يائسه انجام شد. روش‌ها: طي يك مطالعه‌ي مقطعي، ابتدا وضعيت تراكم استخوان (BMD يا Bone mineral density) 76 نفر از زنان يائسه‌ي واجد شرايط ورود به مطالعه به روش DXA اندازه‌گيري شد. همچنين، كليه‌ي اختصاصات كمي مرتبط با چاقي نظير توده‌ي كلي چربي، توده‌ي بافت غير چربي، چربي‌هاي تنه، اندام، شكم، باسن و ران با روش DXA و از طريق تعيين توزيع تركيب بدن اندازه‌گيري شد. در نهايت، ارتباط BMD و شاخص توده‌ي چربي تحليل و گزارش شد. يافته‌ها: ميانگين توده‌ي كلي چربي بدن زنان تحت مطالعه، 8858/1 ± 35570/3 گرم و ميانگين بافت غير چربي 6228/3 ± 36945/0 گرم بود. ميانگين BMD در ناحيه‌ي كمري 152/2 ± 994/7 گرم بر سانتي‌متر مربع و ميانگين Tscore 0/915 ± 1/158- بود. همچنين، ميانگين شاخص BMD و Tscore ناحيه‌ي گردن فمور به ترتيب 0/12 ± 0/77 و 1/00 ± 1/86- بود. بين BMD ستون فقرات و توده‌ي كلي چربي و نيز بين شاخص Tscore و توده‌ي كلي چربي، رابطه‌ي معني‌داري وجود نداشت. از طرف ديگر، بين BMD گردن فمور و توده‌ي كلي چربي و همچنين بين Tscore فمور و توده‌ي كلي چربي، رابطه‌ي مستقيم به ميزان 0/22 وجود داشت؛ اما از نظر آماري معني‌دار نبود. نتيجه‌گيري: پس از تفكيك چاقي به توده‌هاي چربي موضعي و بررسي ارتباط آن با تراكم استخواني، اثرات محافظتي توده‌هاي چربي ناحيه‌اي بدن بر بهبود تراكم استخواني مشاهده نشد. انجام مطالعات ديگر، با تعداد نمونه‌ي بيشتر توصيه مي‌شود.