ارزيابي و تخمين حجم ماده‌ي خاكستري مبتني بر مورفومتري بر اساس Voxel در تصاوير MRI مغزي مبتلايان به اختلال شناختي خفيف و سالمندان طبيعي

مقدمه: در سال‌هاي اخير، با افزايش ميانگين اميد به زندگي در جهان، تشخيص بيماري آلزايمر از اهميت بالايي برخوردار گرديده است. در صورت پيشرفت اختلال شناختي خفيف (MCI يا Mild cognitive impairment)، توانايي‌هاي ذهني بيمار به صورت غير قابل برگشت پذير مختل و منجر به بيماري آلزايمر و دمانس مي‌گردد. اين اختلال، مورد توجه ويژه‌ي پژوهشگران زيادي قرار گرفته است؛ چرا كه با تشخيص آن در مراحل اوليه، مي‌توان شروع بيماري را به تأخير انداخت. راه‌هاي معمول تشخيص اين بيماري، آزمايش‌هاي بيوشيمي و آزمون‌هاي روان‌شناختي است. براي تشخيص اين بيماري، يكي از رويكردهاي پيشنهادي، تجزيه و تحليل تصاوير تشديد مغناطيسي (MRI يا Magnetic resonance imaging)، براي بررسي تغيير ساختار مغز انسان مي‌باشد. در طرح حاضر، تلاش شد تا به كمك تكنيك‌هاي نوين پردازش تصوير و با تجزيه و تحليل تصاوير MRI، افراد مبتلا و سالمندان طبيعي از نظر تغييرات حجم ماده‌ي خاكستري در نواحي مختلف مغزي، ارزيابي و مقايسه شوند. روش‌ها: در اين پژوهش، از مورفومتري بر اساس Voxel (Voxel-based morphometery يا VBM) بر روي تصاوير MRI مربوط به 17 فرد سالم و 23 بيمار مبتلا به اختلال شناختي خفيف استفاده شد و تغييرات به وجود آمده در اثر بيماري به صورت كمي مورد ارزيابي قرار گرفت. به اين منظور، به كمك نرم‌افزار SPM8، پردازش‌هاي لازم صورت گرفت. سپس، به منظور يافتن نواحي كه در ابتداي بيماري دچار آتروفي شده بود، با استفاده از آزمون‌هاي آماري بر اساس Voxel، حجم ماده‌ي خاكستري در تصاوير دو گروه با هم مقايسه شد. يافته‌ها: با استفاده از مورفومتري حجم ماده‌ي خاكستري، نواحي از مغز كه در شروع بيماري دچار آتروفي بودند، شناسايي شد. در مبتلايان به اختلال شناختي خفيف، كاهش حجم ماده‌ي خاكستري (0/050 P) و اصلاح FWE (Family-wise error) در نواحي لوب فرونتال (0/025 = P) و لوب مديال تمپورال (0/025 = P) مشاهده شد. نتيجه‌گيري: به كمك مورفومتري بر اساس Voxel، آتروفي حجم ماده‌ي خاكستري در نواحي فرونتال و مديال تمپورال در بيماران مبتلا به اختلال شناختي خفيف قابل مشاهده است كه باعث كاهش ماده‌‌ي خاكستري مي‌گردد.