مشخصه يابي و كاربرد جاذب كلينوپتيلوليت اصلاح شده با ستيل پيريدينيوم كلريد به منظور رديابي مقادير ناچيز سولفاسالازين در محيط زيست و فرمولاسيون هاي داروئي

Characterization and application of cetylpyridinium chloride modified clinoptilolite adsorbent for monitoring of sulfasalazine at trace levels in environment and pharmaceutical formulations

در اين تحقيق، كلينوپتيلوليت با ستيل پيريدينيوم كلريد به صورت در محل اصلاح شد و به منظور استخراج فاز جامد-اندازه گيري سولفاسالازين مورد استفاده قرار گرفت. مشخصات اين جاذب توسط ميكروسكوپ الكتروني روبشي، پراش پرتو ايكس، تكنيك تجزيه حرارتي-وزني، تصوير برداري پراكنش الكتروني و طيف سنجي تبديل فوريه-مادون قرمز تعيين گرديد. جاذب تهيه شده، به دليل دارا بودن واحد هاي ستيل پيريدينيوم مي تواند برهمكنش هاي غيرقطبي و يوني برقرار كند. شرائط تاثير گذار غلظت ستيل پيريدينيوم كلريد، pH، مقدار كلينوپتيلوليت، مدت زمان استخراج، تركيب محلول شويشي و مقدار آن، مدت زمان شويش و قدرت يوني محيط استخراج مورد ارزيابي قرار گرفتند، و بهترين شرائط به منظور فراهم شدن بيشترين حساسيت اندازه گيري به روش رنگ سنجي در طول موج 450 نانومتر انتخاب شدند. در شرائط بهينه، محدوده خطي و حد تشخيص روش اندازه گيري سولفاسالازين ،به ترتيب، 5 - 0/02 ميكرومول بر ليتر و 4 نانومول بر ليتر سولفاسالازين بوده است. با اين روش سولفاسالازين در چند فرمولاسيون داروئي با موفقيت اندازه گيري شد. همچنين چندين نمونه خاك و آب محيطي به منظور ارزيابي كاربردپذيري روش ارائه شده، مورد تجزيه قرار گرفتند.

In this research, clinoptilolite was modified in situ by using cetylpyridinium chloride and used for solid phase extraction-determination of sulfasalazine. Characteristics of the adsorbent were determined by scanning electron microscopy, X-ray diffraction spectroscopy, thermogravimetric analysis, EDX-mapping and Fourier transform-infrared spectroscopy. The prepared adsorbent is able to interact through non-polar and ionic interactions, due to having cetylpyridinium moieties. Cetylpyridinium chloride concentration, pH, amount of clinoptilolite, extraction time, composition and volume of the eluent, elution time and ionic strength as the affecting parameters were evaluated, and the best conditions were selected to achieve the maximum sensitivity for the spectrophotometric determination of sulfasalazine at 450 nm. Under the optimum conditions, linear range and limit of detection for sulfasalazine were 0.02-5 µmol L-1 and 4 nmol L-1, respectively. Sulfasalazine in different pharmaceutical formulations was determined by the method, successfully. As well, various soil and environmental water samples were analyzed to evaluate the applicability of the established method.