سلسله‌مراتب قرض‌گيري زبان ‌تركي‌ آذربايجاني از زبان فارسي

پژوهش حاضر سلسله مراتب قرض گيري زبان تركي آذربايجاني از زبان فارسي را مطالعه كرده است. داده ها به شيوۀ كتابخانه اي و ميداني گردآوري شده است. بخش عمدۀ داده ها را تعاملات زباني گويشوران تركي آذربايجاني مناطق مركزي استان اردبيل تشكيل مي دهد. تحليل داده ها نشان مي دهد كه گويشوران تركي آذربايجاني افزون بر الگوهاي جملات مركّب زبان خود، با قرض گيري تكواژهاي دستوري از الگوهاي جملات مركّب زبان فارسي نيز در پاره گفتارهاي خود استفاده مي كنند؛ همچنين گروه هاي اضافه و ملكي فارسي فراواني به صورت تركيب هاي قرضي در تركي آذربايجاني به كار مي روند، امّا هنوز ساخت اضافه و ملكي فارسي به‌صورت يك وام الگو به تركي آذربايجاني وارد نشده است. گروه هاي حرف اضافه و پسوند – تر زبان فارسي نيز به مثابۀ عناصر رمزگرداني شده در گفتار دوزبانه ها نقش آفريني مي كنند و با توجّه به معيار تمايز قرض گيري از رمزگرداني، نمي توان آن ها را عناصر قرضي درنظر گرفت. ارزيابي نتايج پژوهش در چارچوب سلسله مراتب تغييرات حاصل از تماس زباني و پيشرفت همگرايي استولز و استولز (1996) نشان مي د هد كه الگوي پيوند بندهاي جملات مركّب ناهم پايۀ زبان فارسي در تركي آذربايجاني تثبيت شده است، امّا وام گيري الگويي هنوز در سطوح ديگر ساخت زبان تركي آذربايجاني، ازجمله ساخت گروه ها و واژه ها اتّفاق نيافته است.