محمول در زبان فارسي

اصطلاح predicate در پيشينۀ پژوهش هاي زباني براي دو مفهوم استفاده شده است. يكي در دستور سنّتي (تقسيم‌بندي جمله به دو بخشِ نهاد و گزاره) و ديگري در بحث روابط محمول موضوع. زبان‌شناسان اخير براي پرهيز از خلط اين دو مبحث، دو اصطلاح predicate و predicator را به ترتيب براي كاربرد اوّل و دوم درنظر گرفته‌اند. در زبان فارسي دو اصطلاح گزاره و محمول، ميان اين دو كاربرد تمايز شفّافي ايجاد كرده است. پژوهش حاضر انواع محمول را در زبان فارسي برمبناي رويكرد نقش و ارجاع بررسي كرده است تا تفاوت‌ها و شباهت‌هاي ميان محمول‌هاي زبان فارسي را بررسي كند. بررسي ساختار لايه‌اي بندها و گروه‌ها نشان داد كه محمول اسمي بيشترين نزديكي و محمول حرف‌ اضافه‌اي، كمترين شباهت را با محمول فعلي دارد؛ همچنين داده‌هاي بررسي شده نوشتار پيش رو نشان داد كه محمول صفتي مي‌تواند توصيف گرهاي متنوّعي داشته باشد كه به لحاظ نوعي ازهم متفاوت هستند؛ بنابراين برخلاف رويكرد دستور نقش و ارجاع كه به گروه صفتي قائل نيست، گريزي نخواهد بود جز آنكه گروهي باعنوان گروه صفتي معرّفي شود و توصيف گرهاي صفتي در ساختار لايه‌اي، در جايگاه‌هاي متفاوت جايابي شوند.