امكان‌سنجي اجراي شهر دانش بنيان در كلان‌شهر تبريز با رويكرد توسعه مبتني بر دانش

امروزه دانش و اطلاعات به‌عنوان كليد رشد اقتصادي جهان است. از آنجا كه شهرهاي جهان بر اساس مدل سرمايه‌داري صنعتي درحال رشد هستند و به‌زودي با محدوديت منابع شهري روبه‌رو خواهند شد، بنابراين شهرهاي دانش‌بنيان به‌عنوان راهكاري مناسب براي رشد اقتصادي و مديريت مناسب منابع زيربنايي و بهبود كيفيت زندگي در قرن 21 محسوب مي‌شوند. شهرهاي دانش‌بنيان در جهان دو گونه‌اند: 1) شهرهاي دانش‌بنيان توسعه‌يافته كه داراي زيرساخت‌هاي خوبي هستند، مانند: بارسلونا، بوستون، هلسينكي، اتاوا، سنگاپور؛ 2) شهرهاي دانش‌بنيان نوظهور مانند: استانبول، منچستر، ملبورن، سان‌فرانسيسكو، سيدني كه ازطريق رويكرد KBUD درحال توسعه هستند. ايجاد شهرهاي دانش‌بنيان به‌راحتي قابل تحقق نيست، بلكه نيازمند خصوصيات و ظرفيت‌هايي در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و فناوري ازقبيل داشتن سطح بالايي از فناوري، بهبود خدمات و آموزش شهروندان ازطريق ايجاد ارتباطات و به اين ترتيب تقويت سرمايه انساني است. اين پژوهش رويكرد KBUD (توسعه مبتني بر دانش) را به‌عنوان روشي براي اجراي شهر دانش‌بنيان مورد تحليل و بررسي قرار مي‌دهد. در ادامه، اين مطالعه چارچوب جديدي متناسب با كشور ايران براي رويكرد KBUD طراحي كرده است. اين رويكرد جديد شامل 6 بعد است: اقتصاد دانش‌محور، جامعه دانش‌محور، دولت دانش‌محور، محيط دانش‌محور، سلامت دانش‌محور، امنيت دانش‌محور. سپس براي سنجش ميزان تحقق شهر دانش‌بنيان در كلان‌شهر تبريز، بر اساس هر 6 بعد اين رويكرد پرسش‌نامه‌اي بر اساس سوات شهر تنظيم و در بين 20 نفر از نخبگان شهر توزيع شد. سپس داده‌هاي حاصل از اجراي پرسش‌نامه مورد تحليل قرار گرفت. نتايج آزمون T نشان داد كه كليه شاخص‌هاي توسعه مبتني بر دانش در كلان‌شهر تبريز در وضعيت خوب و بالاتر از متوسط ارزيابي شده‌اند و نتايج آزمون فريدمن حاكي از آن است كه متغير درمان دانش‌محور با ميانگين رتبه‌اي 75/4 در وضعيت بهتر و مساعدتري نسبت به ساير متغيرهاي شهر دانش‌بنيان قرار دارد. بنابراين كلان‌شهر تبريز پتانسيل‌ها و زمينه‌هاي لازم براي تبديل شدن به يك شهر دانش‌بنيان را دارد.