واكاوي پيشران‌هاي كليدي مؤثر بر بازآفريني محلات ناكارآمد شهري با تأكيد بر تأمين مسكن مطالعه موردي: منطقه 12 كلان‌شهر تهران

از آنجا كه محلات قديمي هويت فرهنگي و تاريخي شهرها محسوب مي‌شوند و تخريب و نابودي آنها تيشه‌اي بر ريشه هويت ساكنان است، ضرورت رسيدگي به اين بافت‌ها و بازآفريني آنها احساس مي‌شود. البته موضوع محلات فرسوده و ناكارآمد شهري و بازآفريني اين محلات موضوعي پيچيده و چندبعدي است؛ لذا بايستي هرگونه مسائل و موضوعات درارتباط با بازآفريني بافت‌هاي ناكارآمد شهري به‌صورت نگاه چندبعدي و تركيبي از عوامل مختلف مورد سنجش و ارزيابي قرار گيرد. در اين زمينه، يكي از اهدافي كه در بازآفريني محلات فرسوده به آن توجه ويژه شده است، تأمين مسكن مناسب براي ساكنان اين محلات است. بدين‌منظور در اين پژوهش سعي شد كه به‌صورت سيستمي و نظام‌مند پيشران‌هاي كليدي مؤثر بر بازآفريني با تأكيد بر تأمين مسكن در محلات فرسوده منطقه 12 كلان‌شهر تهران شناسايي و تحليل شوند. منطقه 12 بخش اصلي مركز تاريخي شهر تهران را شامل مي‌شود. اين محدوده كه در گذشته‌اي نه‌چندان دور، از مراكز مهم و پوياي اين شهر محسوب مي‌شد، اكنون نشانه‌هاي فرسودگي شهري را در خود آشكار ساخته است. بنابراين در اين پژوهش، ابتدا با تكنيك پويش محيطي و دلفي، 49 عامل اوليه در شش حوزه مختلف اقتصادي و مالي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي، كالبدي زيست‌محيطي، سياستي، قانوني و حقوقي، مديريتي، ساختاري و اجرايي و تجربي و زيباشناختي استخراج و سپس با استفاده از روش دلفي مديران، ماتريس اثرات متقاطع مؤلفه‌ها تشكيل شده است. در مرحله بعدي، ازطريق نرم‌افزار ميك‌مك نسبت به تحليل ماتريس اقدام شده است. نتايج حاصل از پراكندگي متغيرها در محور تأثيرگذاري و تأثيرپذيري عوامل در نرم‌افزار ميك‌مك، حاكي از ناپايداري سيستم در بازآفريني محدوده مورد مطالعه است و بر همين اساس پنج دسته متغير مورد شناسايي قرار گرفت. درنهايت، با توجه به امتياز بالاي اثرگذاري مستقيم و غيرمستقيم عوامل، پانزده عامل اصلي به‌عنوان پيشران‌هاي كليدي در آينده بازآفريني منطقه با تأكيد بر تأمين مسكن مورد شناسايي قرار گرفتند. از بين پيشران‌هاي مورد بررسي نيز، متغيرهاي بخش اقتصادي و مالي بيشترين تأثير را بر تأمين مسكن در زمينه بازآفريني محلات منطقه مورد مطالعه و عوامل تجربي و زيباشناختي درجه تأثيرگذاري را به خود اختصاص دادند.