چگونگي بازتاب شهر تهران در آثار سينمايي قبل از انقلاب اسلامي از منظر جامعه شناسي هنر

براساس نظريه‌هاي جامعه‌شناسي هنر و سينما براي شناخت بهتر جامعه و گروه‌هاي اجتماعي آن مي‌توان از تحليل آثار هنري و سينمايي استفاده كرد. در اين مقاله شهر تهران از منظر جامعه‌شناسي هنر كه زيرمجموعۀ آن جامعه‌شناسي سينما است، در تجربۀ ديداري و پديداري سينماي قبل از انقلاب تحليل مي‌شود. با مروري عميق‌تر در سينماي ايران در دهۀ 40 و 50 خورشيدي تلاش شده تا دگرگوني‌هاي شهر و دگرديسي‌هاي رفتارها و هنجارهاي فرهنگي اجتماعي و اقتصادي و تأثير آن‌ها بر رفتار و هنجارهاي شهري، از طريق سينماي اين دوران و فضاي شهري در فيلم‌هاي ساخته‌شده، به روش نشانه‌شناسي بازخواني و تحليل شود. اين مطالعه از خلال تفسير دو فيلم كه از تأثيرگذارترين فيلم‌هاي دو دهۀ 40 و 50 خورشيدي (رضا موتوري و گوزن‌ها) قرار مي‌گيرند، به انجام رسيده است. از آنجايي كه منتخبي از آثار مطرح در سينماي قبل انقلاب در اين مقاله تحليل و تفسير مي‌شوند، با مفروض‌دانستن جايگاه شناختي براي سينما، هم مي‌توان به مسائل شهري رايج در اين دوره تاريخي خاص پي برد و هم از بخشي از ذهنيت، ناخودآگاه اجتماعي و همچنين واكنش عمومي شهروندان تهراني در مواجهه با اين شهر، آگاهي يافت.