كليدواژه :
فضايل اخلاقي , مدنيت , ابن مسكويه , تهذيب اخلاق , صورت‌بندي معنايي , معناشناختي ,
چكيده فارسي :
مدنيت از مقوله‌هاي بنيادين در جوامع انساني است كه بر ضرورت رعايت قواعد و اصول مدني تأكيد دارد. اين مقوله به سبب تأثيرگذاري بر كيفيت زيست اجتماعي، در انديشه و نظريات فلاسفه اسلامي از جمله ابن مسكويه بازتاب وسيعي پيدا كرده است. وي با تدوين كتاب تهذيب‌الاخلاق، گامي مهم در نظريه‌پردازي در حوزه اخلاق، و فضايل انساني كه زمنيه‌ساز رشد مدنيت است، برداشت. مقاله پيش رو تلاش مي‌كند با شناسايي و معرفي فضايل اخلاقي، تأثير آن‌ها را در ايجاد صورت‌بندي معنايي از مدنيت، با بهره‌گيري از روش معناشناسي در حوزه زبان‌شناختي بيان دارد. يافته پژوهش نشان مي‌دهد كه فضايل پنج‌گانۀ اخلاقيِ «حكمت»، «عفت»، «شجاعت»، «سخاء» و «عدالت» كه از شاخصه‌هاي مدنيت هستندـ مطرح در كتاب تهذيب‌الاخلاق، در ارتباط معنايي با مفاهيم دروني، مقوله‌هايي توليد كرده‌اند كه در روابط معنايي با مدنيت به عنوان نقطه كانوني صورت‌بندي معنايي از مدنيت در پس انديشه‌هاي ابن مسكويه را نمايان ساخته كه بر زيست اجتماعي بر اساس حفظ ارزش‌هاي انساني بما هو انسان تأكيد دارد.
