تدوين راهبردهاي مديريتي تالاب جازموريان با تأكيد بر منابع آبي با استفاده از مدل‏هاي SWOT و WASPAS

مديريت پايدار تالاب‏ها با توجه به تركيب ويژگي‏هاي اكوسيستم‏هاي آبي و خشكي در آنها به رويكردهاي چندبخشي و علمي نياز دارد. ‌پژوهش حاضر با هدف تدوين راهبردهاي مديريتي براي حفاظت تالاب جازموريان با استفاده از مدل‏هاي تصميم‏گيري چندمعياره طي دورۀ 1397ـ 1398 انجام گرفت. مطالعۀ حاضر از نوع ارزيابي‌ـ تحليلي بوده كه جمع‏آوري اطلاعات به صورت كتابخانه‏اي و اسنادي و ميداني بوده است. در مطالعۀ پيش رو ابتدا با استفاده از چارچوب DPSIR معيارهاي بررسي‌شده تدوين شد. سپس، به دليل اولويت‏بندي راهكارهاي مديريتي حفظ و احياي تالاب از روش واسپاس استفاده شد. همچنين، به دليل استخراج راهبردها و تعيين چگونگي جهت‌دهي راهبردها براي مديريت منابع آبي از روش سوات (SWOT) و ماتريس برنامه‏ريزي استراتژيك كمي (QSPM) استفاده شد. در ادامه، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲﻫﺎي ارزيابي عوامل داخلي و خارجي، اﻣﺘﯿﺎز ﻋﻮاﻣﻞ داخلي ﺑﺮاﺑﺮ 0.254 و ﻋﻮاﻣﻞ خارجي 0.213به دست آمد ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‌دﻫﺪ ﺑﺎﯾد راﻫﺒﺮدي تهاجمي اتخاذ شود، يعني ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده قوت‌ها از فرصت‏ها بهره‏برداري كرد. ﻧﺘﺎﯾﺞ به‌دست‌آمده از ﻣﺪل واسپاس، به دليل سنجش و تحليل سلسله‌مراتبي راهكارهاي مديريتي نشان‌دهندۀ اين موضوع است كه به‌ترتيب حفظ و احياي پوشش گياهي بومي با وزن 0.403، بيشترين اولويت و در صدر تحليل سلسله‌مراتبي و سپس مشاركت مردمي در مديريت حوضۀ آبريز با وزن 0.373، احداث آب‌بندهاي كوچك به جاي سدهاي بزرگ با وزن 0.321، ايجاد اشتغال در بخش خدمات و صنايع دستي با وزن 0.291، كشت گياهان به‌صرفه به لحاظ آب مجازي با وزن 0.234، سامان‏دهي چاه‏هاي حفرشده با وزن 0.223، استفاده از آب فاضلاب تصفيه‌شده براي آبياري با وزن 0.219، گسترش استفاده از سيستم‏هاي نوين آبياري با وزن 0.207، تعيين آب‌بهاي واقعي در بخش كشاورزي با وزن 0.204، توسعه و گسترش كشت گلخانه‏اي و زيرپلاستيك با وزن 0.193و در نهايت، راهكار سيمان كردن، روپوش و لوله‌گذاري نهرها با اختصاص وزن 0.146 در كمترين ميزان اولويت قرار گرفت.