ارزش غذايي، تركيبات فنلي و فراسنجه هاي هضم برون تني ضايعات برداشت زرشك در مقايسه با يونجه

رقابت خوراك دام با غذاي انسان يكي از چالش هاي اصلي در پايداري سيستم هاي توليد دامي است و از اين منظر، شناسايي و تعيين ارزش غذايي ضايعات كشاورزي به عنوان جايگزين در تغذيه دام، اهميّت دارد. پژوهش حاضر به منظور تعيين ارزش غذايي، تركيبات فنلي و فراسنجه هاي هضم برون تني ضايعات مختلف گياه زرشك انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل: (1) يونجه خشك، (2) شاخه زرشك، (3) برگ قبل از برداشت ميوه، (4) برگ پس از برداشت ميوه و (5) مخلوط شاخه و برگ (به نسبت 60 به 40) بود. نمونه هاي ضايعات حاصل از برداشت محصول زرشك، به صورت دستي تهيه شده و در معرض آفتاب خشك شد. تركيب شيميايي و تركيبات فنلي نمونه ها پس از آسياب شدن، بر اساس روش هاي استاندارد آزمايشگاهي تعيين شده و مقدار گاز توليدي در زمان هاي 2، 4، 8، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت ثبت شد. نتايج مشخص كرد ميزان ماده خشك، ماده آلي و خاكستر در بين تيمارهاي آزمايشي يكسان است. بالاترين ميزان پروتئين خام ضايعات حاصل از برداشت زرشك در برگ مشاهده شد، همچنين بخش عمده تانن موجود در ضايعات زرشك از نوع قابل هيدروليز بود. گرچه ثابت نرخ توليد گاز (c) در بين تيمارها يكسان بود، اما بيشترين پتانسيل توليد گاز (b) در برگ زرشك مشاهده شد (0.05 P). بازدهي تخمير خوراك، قابليت هضم ماده آلي، انرژي قابل سوخت و ساز و انرژي خالص شيردهي نيز در برگ زرشك بالاتر از يونجه خشك بود (0.05 P). به طور كلي نتايج اين آزمايش نشان داد ضايعات حاصل از برداشت زرشك (به جز شاخه) ارزش غذايي قابل قبولي داشته و با توجه حجم زياد آن در استان خراسان جنوبي، امكان تهيه در مقياس صنعتي و هزينه كمتر از يونجه، مي توان با تحقيقات بيشتر از آن به عنوان جايگزين بخشي از علوفه هاي مرسوم نظير يونجه خشك در جيره نشخواركنندگان استفاده نمود.