دلالت‌هاي هنجارگريزي نوشتاري در داستان كوتاه عربي مغرب بر اساس نظريه ليچ

هنجارگريزي از جمله مباحثي است كه در مكتب فرماليسم مطرح شد. بنيان‌گذاران اين نظريه، گام‌هايي در جهت انحراف از قواعد و معيارهاي زبان هنجار برداشته و يكي از راه‌هاي خلق ادبيات را استفاده از همين شگردهاي هنجارگريزي برشمردند. در اين ميان، جفري ليچ به عنوان يكي از چهره‌هاي برجسته شكل‌گراي انگليسي به انواع هنجارگريزي اشاره و آن را به هشت مورد دسته‌بندي كرد كه از جمله آنها، هنجارگريزي نوشتاري است. اين مقاله بر آن است تا با روش تحليلي استقرائي انواع هنجارگريزي نوشتاري را در ريزروايت‌هاي عربي، با تمركز بر تعداد 11 مجموعه ريزروايت(857 داستان) از كشور مغرب استخراج كند و نشان دهد كه هنجارگريزي حتي در ريزروايت چند سطري و چند كلمه‌اي نيز قابل بررسي است تا آنجا كه تكنيك‌هايي در ريزروايت به كار رفته كه در شعر وارده نشده است. انتخاب روايت‌هاي كشور مغرب بدين علت است كه شكوفايي ريزروايت به شكل قابل توجهي در اين كشور نمود يافت. نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد كه پركاربردترين شيوه‌هاي هنجارگريزي در ريزروايت‌هاي مغربي مواردي چون: جدانويسي واژه، به كارگيري وام جمله‌هايي از زبان‌هاي بيگانه، بخش‌بندي سطور ريزروايت با اعداد، استفاده نامتعارف از علامت‌هاي نگارشي است. اما هدفي كه نويسندگان مغربي دنبال مي‌كنند از يك سو معطوف‌كردن توجه خواننده و مهم جلوه دادن آن بخش از ريزروايت است كه متفاوت از بقيه آمده است و از سوي ديگر تلاش در هماهنگي ساختار با محتواست.