مطالعات رابطه بين دين‌داري و مشاركت سياسي شهروندان در ايران در دهه 1394-1384

در دهه‌هاي اخير تحقيقات گوناگوني در مورد رابطه بين دين‌داري و مشاركت سياسي شهروندان انجام گرفتهاست ازاين‌رو پژوهش حاضر با روش فرا‌تحليل درصدد تحليل نتايج مطالعات در اين خصوص است. به‌منظور انجام فرا‌تحليل حاضر، ۱۲ پژوهش مرتبط انتخاب شدند كه در سال‌هاي ۱۳94۱۳84با هدف ارزيابي ارتباط ميان دين و مشاركت سياسي انجام و در فصلنامه‌هاي معتبر كشور به چاپ رسيده‌اند. اين پژوهش‌ها به روش پيمايشي در جوامع آماري متفاوت و برحسب سنجه‌هاي پايا به انجام رسيده‌اند. در گام نخست ارزيابي پژوهش‌هاي منتخب، مفروضات همگني و خطاي انتشار، بررسي شد كه يافته‌ها حاكي از ناهمگني اندازه اثر و عدم سوگيري انتشار مطالعات است. در مرحله دوم، ضريب اندازه اثر و نقش تعديل‌كنندگي متغير جنسيت مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها نشان دادند اندازه اثر يا ضريب تأثير دين‌داري بر مشاركت سياسي معادل 0.33 است كه برحسب نظام تفسيري كوهن، اين ميزان تأثير در حد متوسط ارزيابي مي‌شود. همچنين با در نظر گرفتن جنسيت به‌عنوان متغير تعديل‌كننده، اين ضريب براي زنان 0.28 و مردان 0.43 ارزيابي شد. نتايج پژوهش نشان داد مؤلفه‌ دين‌داري بر ميزان مشاركت سياسي اثرگذار است؛ اين ميزان در بين گروه مردان تا حدودي بيشتر از زنان است. پايبندي بيشتر مردان به باورها و اعتقاد‌هاي ديني زمينه را براي مشاركت سياسي بيشتر فراهم مي‌كند.