شناسايي گنبدهاي نمكي منطقه راور، استان‌كرمان با استفاده از روش پلاريمتري راداري تصاوير Palsar و تحليل تصاوير چندطيفي Sentinel 2 و استر

پيشينه و هدف گنبد هاي نمكي يكي از جالب ترين پديده هاي ژئومورفيك است كه علاوه بر جاذبه هاي گردشگري، داراي منابع معدني مختلف بوده و مي تواند در مواردي نقش يك عامل ذخيره كننده نفتي و تله نفتي عمل كند، شناسايي آن ها بسيار با اهميت است. كشور ايران از نظر نهشته هاي تبخيري بسيار غني است و همچنين فراواني منحصر بفردي از گنبدهاي نمكي رخنمون شده را نشان مي دهد. بيشترين گنبد هاي نمك شناخته شده در جنوب زاگرس و ناحيه خليج فارس پراكنده اند. ولي در مناطق ديگر ايران نيز گزارش شده اند، از جمله كوير بزرگ، گرمسار، قم و منطقه راور. تاكنون بر روي گنبد هاي نمكي منطقه راور مطالعه ويژه اي صورت نگرفته است. به طوري كه تنها به وجود چندين گنبد در بخش شمال و شرق راور اشاره شده است، بدون اينكه حتي موقعيت آن ها بر روي نقشه اي مشخص شده باشد. بنابراين ضرورت مطالعه بيشتر اين منطقه مشخص مي شود. هدف اصلي اين تحقيق، شناسايي گنبد هاي نمكي رخنمون يافته در محدوده شهرستان راور، استان كرمان با استفاده از روش هاي نوين سنجش از دور و استفاده از تصاوير راداري و چند طيفي است. مواد و روش ها روش هاي مختلفي براي پردازش تصاوير چند طيفي وجود دارد، كه از مهمترين آن ها مي توان به روش تحليل مولفه هاي اصلي و تركيب رنگي كاذب اشاره كرد كه در ادامه به نحوه استفاده از اين روش ها در پژوهش حاضر اشاره مي شود. براي تهيه تركيب رنگي كاذب از باند هاي حرارتي سنجنده Aster استفاده شد، به طوري كه با قرار دادن باند هاي 12، 11 و 13 به ترتيب دركانال هاي قرمز، سبز و آبي، كاني هاي مذكور بارزسازي شدند. مطالعات انجام گرفته در زمينه استفاده از تكنيك تحليل مولفه هاي اصلي براي تصاوير ماهواره اي سنتينل 2 در شناسايي شوري خاك و سنگ، نشان مي دهد كه تركيب رنگي كاذب PC7، PC6 و PC2 به ترتيب در كانال هاي قرمز، سبز و آبي بدين منظور بسيار مناسب است، كه در اين پژوهش نيز به همبن صورت عمل شد. نتايج و بحث  با انجام تصحيحات اتمسفري بر روي تصاوير چند طيفي سنتينل 2، تحليل مولفه هاي اصلي بر روي آن صورت پذيرفت كه در نتيجه آن، تصوير مربوطه به 12 مولفه تقسيم شد. با استفاده از سه مولفه اصلي 2، 6 و 7 اقدام به تهيه تركيب رنگي كاذب گرديد. نتايج نشان مي دهد كه واحد هاي سنگي مختلف با رنگ هاي متفاوتي بارزسازي شده اند. در اين بين با توجه به مطالعات قبلي و با بررسي رنگ هاي مختلف و مقايسه و تطبيق آن با نقشه زمين شناسي منطقه مورد مطالعه، مشخص شد كه رنگ صورتي روشن نشانگر واحد هاي نمك دار در منطقه مورد مطالعه مي باشد كه اين موضوع با انجام مطالعات ميداني به اثبات رسيد. قابل ذكر است كه محدوده هاي صورتي رنگ علاوه بر تعيين گنبد هاي نمكي، نمك هاي ثانويه ناشي از هوازدگي و فرسايش اين گنبد ها را نيز نشان مي دهد. از آنجايي كه تركيب گنبد هاي نمكي رخنمون يافته در حوزه نمكي راور متفاوت هستند، به طوري كه در يكسري از اين گنبد ها كاني هاي نمكي و پلي هاليت غالب بوده و در بعضي ديگر كاني هاي سولفاته به مانند ژيپس و كاني هاي كربناته مانند انيدريت كاني غالب را تشكيل مي دهند، بر حسب ويژگي ها و رفتار طيفي كاني هاي غالب هر گروه مي توان از تصاوير مختلف ماهواره اي جهت بارزسازي آن ها استفاده كرد. بر اين اساس از تصاوير Aster نيز استفاده شد، بنابراين با توجه به رفتار طيفي ويژه كاني هاي انيدريت و ژيپس در محدوده طيف حرارتي، مي توان با قرار دادن باند هاي 12، 11 و 13 به ترتيب دركانال هاي قرمز، سبز و آبي، تركيب رنگي ويژه اي جهت شناخت گنبد هاي نمكي ايجاد كرد. همانطور كه در نتايج مشخص است گنبد هاي نمكي داراي كاني غالب ژيپس و انيدريت با رنگ سفيد روشن مشخص شده اند. با انجام تكنيك پلاريمتري راداري و اعمال شاخص CPR تصاوير مربوطه تهيه شد. از آنجايي كه قبلاً نيز اشاره شد رنج داده هاي مربوط به تصوير CPR ارتباط تنگاتنگي با نوع و رفتار طيفي سطوح مختلف دارد، به منظور تحليل بهتر تصاوير رنج داده ها بين عدد صفر و 1 نرمال سازي شد. هر چه اعداد مذكور به عدد يك نزديك تر شوند، زبري ناشي از فرسايش پذيري سطوح بيشتر خواهد بود. در نتيجه مناطقي كه در تصوير به رنگ قرمز درآمده اند قاعدتاً بسيار فرسايش پذير هستند. نتيجه گيري نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه با استفاده از روش پلاريمتري راداري مي توان كاني هاي تبخيري و گنبد هاي نمكي را شناسايي كرد. در اين تحقيق با اعمال شاخص CPR، گنبد هاي نمكي با رنگ قرمز بارزسازي شدند. علاوه بر آن با توجه به رفتار طيفي ويژه كاني هاي انيدريت و ژيپس در محدوده طيف حرارتي، با تركيب رنگي باند هاي 12، 11 و 13 تصاوير ASTER گنبد هاي نمكي به رنگ روشن مشخص شدند. همچنين با استفاده از سه مؤلفه اصلي 2، 6 و 7 تهيه شده از تصاوير سنتينل 2، واحد هاي نمك دار موجود در منطقه مورد مطالعه مورد شناسايي قرار گرفتند. بر اساس نتايج به دست آمده تعداد 27 گنبد نمكي در محدوده مورد مطالعه شناسايي شد، كه به مكانيزم و ساز و كار ساختاري معمول براي ايجاد گنبد هاي نمكي هم خواني خوبي دارند، علاوه بر اينكه با انجام بازديد هاي ميداني صحت نتايج به اثبات رسيد.