عنوان مقاله :
برساخت فهم و تجربه سرآمدان از فرايند مشاركت در برنامه‌هاي بنياد ملي نخبگان (مشاركت‌كنندگان: استعدادهاي برتر تحت حمايت بنياد ملي نخبگان)
پديد آورندگان :
روحاني، علي دانشگاه يزد - گروه جامعه شناسي , سرپاك، مسعود دانشگاه آزاد، واحد تهران جنوب , جوكاري، مهناز دانشگاه شيراز
كليدواژه :
استعدادهاي برتر , برنامه‌هاي بنياد , نظريۀ زمينه‌اي , مدل پارادايمي , نظريۀ كوچك‌مقياس
چكيده فارسي :
سرآمدان و نخبگان در هر جامعه و در هر دورة تاريخي، نقشي تعيين‌كننده در مناسبات اداري، فرهنگي، علمي و اجتماعي داشته‌اند. امروزه نقش آنها برجسته‌تر و پر رنگ‌تر شده است. زيرا جوامع بر اساس نيروي انساني ماهر، متخصص و نخبه اداره مي‌شوند و بهره‌وري آنها همبستگي مستقيم و مثبتي با قدرت و دانش نخبگان و متخصصين آن دارد. به همين منظور، هر جامعه‌اي سياست‌هايي براي شناسايي، جذب و حمايت از آنها تصويب مي‌كند. در كشور ايران نيز برنامه‌هايي براي جذب و نگهداري آنها، از طريق بنياد ملي نخبگان و ديگر سازمان‌هاي مربوطه تهيه شده است تا فرار نخبگان را به قرار نخبگان تبديل كنند؛ اما شواهد گوياي آن است كه اين برنامه‌ها كارايي لازم را نداشته‌اند و مهاجرت نخبگان در سال‌هاي اخير، سرعت بيشتري گرفته است. به همين دليل، باتوجه‌به فقدان پژوهش‌هاي دقيق دراين‌زمينه و عدم ارزيابي و بررسي كيفي اين موضوع، هدف تحقيق حاضر بررسي تجربه و فهم استعدادهاي برتر تحت حمايت بنياد ملي نخبگان از مشاركت در برنامه‌ها و فهم آنان از عملكرد آن برنامه‌ها، در قالب روش‌شناسي كيفي و با استفاده از نظريۀ زمينه‌اي است. در اين مسير، با استفاده از مصاحبه‌هاي عميق و نمونه‌گيري هدفمند و نظري، جمع‌آوري و تحليل داده‌ها به شيوۀ كدگذاري باز و محوري و گزينشي انجام شد. يافته‌هاي تحقيق درمجموع، 141 مفهوم، 21 مقولة فرعي، 7 مقولة اصلي و يك مقولة هسته است. اين نتايج، در قالب جدول مفاهيم، مقوله‌هاي فرعي، اصلي و هسته ارايه شده‌اند. به‌طوركلي، تجربه و فهم استعدادهاي برتر از مشاركت و ارزيابي از برنامه‌هاي بنياد ملي نخبگان، تجربه و فهمي ايدئولوژي‌گرا و كم‌كاركرد بوده است. به عبارت ديگر، هر چند اكثر آنان مشاركت فعالي در برنامه‌هاي بنياد داشته‌اند اما آنها با برنامه‌هايي كم‌كاركرد و ايدئولوژي‌گرا مواجه شدند. آنها در مقابل آن، برنامه‌هايي پيشنهاد دادند اما آن برنامه‌ها نيز به دلايل مختلفي به سرانجام نرسيد و موجب دلسردي و نااميدي آنها گشت. پيامد اين فرايند، گذار استعدادهاي برتر از بنياد ملي نخبگان بوده است. در مرحلۀ بعد، مدل پارادايمي تحقيق بر اساس شرايط علي، شرايط زمينه‌اي، شرايط مداخله‌گر، استراتژي‌ها و پيامدها، حول پديدۀ مركزي ارايه گشت. درنهايت، در قسمت بحث و نتيجه‌گيري تحقيق، طرح‌وارۀ نظري يا نظريۀ كوچك‌مقياس، از اين فرايند ارايه شد.
عنوان نشريه :
فصلنامه تخصصي علوم اجتماعي- دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر
