كليدواژه :
فلزات سنگين , گندم , نان , همدان
چكيده فارسي :
با گسترش آلاينده‌‌هاي محيطي و به‌‌تبع آن ورود آنها به زنجير غذايي، بررسي در مورد انواع آلودگي و بهداشت مواد غذايي حائز اهميت است. لذا، اين پژوهش با هدف بررسي محتوي عناصر روي، سرب، كادميوم و مس در محصول گندم و نان مصرفي شهر همدان در سال 1393 انجام يافت. بدين منظور 4 مزرعه كشت گندم و 4 نانوايي پخت انواع نان لواش، بربري، سنگك و فرانسوي انتخاب و نمونه‌‌برداري از آنها مطابق روش استاندارد انجام شد. پس از انجام مراحل آماده‌‌سازي نمونه‌‌‌ها به‌روش هضم اسيدي، غلظت عناصر در آنها توسط دستگاه نشر اتمي (ICP) در 3 تكرار خوانده شد. نتايج نشان داد كه ميانگين غلظت عناصر روي، سرب، كادميوم و مس در نمونههاي نان بر حسب ميلي‌‌گرم در كيلوگرم برابر با 2/48 ± 5/47، 0/04 ± 0/06، 0/36 ± 0/92 و 0/14 ± 1/57 و در نمونههاي گندم بر حسب ميلي‌‌گرم در كيلوگرم برابر با 1/34 ± 4/93، 0/16 ± 0/17، 0/55 ± 0/92 و 0/31 ± 0/02 بود. از طرفي نتايج بيان‌‌گر آن بود كه ميانگين غلظت عناصر روي، سرب و مس كم‌‌تر و ميانگين غلظت عنصر كادميوم بيش‌‌تر از حد مجاز WHO است. از اين‌‌‌رو، آلودگي محصول گندم و نان مصرفي شهر همدان به‌‌دلايلي همچون استفاده طولاني‌‌مدت و بي‌‌رويه از نهاده‌‌هاي كشاورزي به‌‌ويژه كودهاي فسفاته و فاضلاب شهري براي آبياري، استقرار مزارع در مجاوت صنايع و جاده‌هاي مواصلاتي مي‌‌تواند تبعات بهداشتي غيرقابل جبراني براي مصرف‌‌كنندگان به‌دنبال داشته باشد.
چكيده لاتين :
Due to an increase of environmental pollutants and their consequences entry in foods, studies on the types of pollution in different food types become of high importance. The present study was carried out to assess Zn, Pb, Cd and Cu contents in wheat and bread of Hamedan City during 2015. For this purpose, 4 wheat farms and 4 bakeries (Lavash, Barbari, Sangak and French bread types) were selected for sampling. After acid-digestion method, the concentrations of the metals were determined using ICP-OES in 3 replications. Statistical analyses were performed using the SPSS statistical package. Results showed that the mean concentrations (mg/kg) of Zn, Pb, Cd, and Cu in the bread samples were 5.47 ± 2.48, 0.06 ± 0.04, 0.92 ± 0.36 and 1.57 ± 0.14, respectively. The mean concentration of these metals (mg/kg) in the wheat samples were 4.93 ± 1.34, 0.17 ± 0.16, 0.92 ± 0.55 and 1.02 ± 0.31, respectively. Also comparing of the mean concentrations of metals with WHO permissible limits it was revealed that the mean concentrations of Zn, Pb, and Cu were lower than permissible limits, meanwhile concentrations of Cd was higher than permissible limits. It seems that excessive using of agricultural inputs and application of sewage sludge and wastewater for irrigation could be the main reason for the high concentrations of heavy metals in agricultural products and could have public health consequences.
