تأثير ساختارهاي ذهني و انگاره اي مقامات رسمي ايران و عربستان بر روابط دو كشور؛ با تأكيد بر گفتمان هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران (1392-1357)

Effect of Conceptual Structures and Perceptions on the Relations of Iran and Saudi Arabia, with an Emphasis on Foreign Policy Discourses (1978-2013)

درك فرآيند روابط دو كشور ايران و عربستان به عنوان دو قدرت برتر منطقه اي پيش و پس از انقلاب اسلامي ايران در سال 1357، تحقيق حاضر را به اين نكته رهنمون مي سازد كه چه عواملي در روابط دو كشور، از رابطه رقيبانه دوستانه مدل دو ستوني نيكسون به رابطه رقيبانه دشمنانه فعلي مؤثر و مقوم بودند. تقسيم بندي روابط دو كشور به پيش و پس از انقلاب گوياي نقش آموزه هاي انقلاب اسلامي ايران بر روابط دو كشور ايران و عربستان است. در عين حال بررسي روابط دو كشور ايران و عربستان پس از پيروزي انقلاب اسلامي، تحقيق را به اين سو هدايت مي كند كه با روي كار آمدن خرده گفتمان هاي مختلف در جمهوري اسلامي ايران، روابط دو كشور دچار فراز و نشيب گرديده، كه البته اين فراز و نشيب پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران در سال 1357، در نيمه رقيبانه دشمنانه؛ صورت مي پذيرد. براي بررسي اين پژوهش از دو روش نظري كه قدرت تبيين مناسبي در بررسي هويت اسلامي شيعي حاصل از انقلاب اسلامي ايران و خرده گفتمان هاي جمهوري اسلامي ايران دارند، بهره گرفته شده است. نظريه سازه انگاري و روش گفتمان در اين پژوهش راه گشاي راه بوده اند. بر اين اساس نوشتار حاضر تلاش نموده تا با رويكردي تحليلي و با استمداد از مفاهيم و مفروضه هاي موجود در نظريه سازه انگاري و روش گفتمان به تحليل تأثيرپذيري روابط دو كشور ايران و عربستان بپردازد.

Understanding the relational procedure between Iran and Saudi Arabia, as two great local powers, prior to and after 1978 Iranian revolution leads us to the point that factors such as competitive-friendly relations, Nixon's two-pillar model and competitive-enemy relation, has influenced the current relation. Classifying two countries’ relations prior to and after Iranian revolution, will reflect the impacts of Iranian revolution’ s teachings on relations between two states. However, analyzing post Iranian revolution relations directs us to the fact that while revolutionary sub-discourses came into effect in Iran, they troubled Iranian-Saudi relations. Yet the said challenges fall under their competitive-enemy half of relations. Besides the present paper has assumed the current discourses within Saudi Arabia as fixed and stable, however they are required to be further analyzed by the future researches. This paper benefits from two theoretical methods/approaches, which are appropriate enough to explain Shia Islamic Identitycaused by the Islamic Republic of Iran and other Iranian republic sub-discourses. This paper has much benefited from Constructivism theory and discourse method. Accordingly, through an analytical approach and using present concepts/assumptions of the constructivism theory and the discourse method, it analyzed the Iranian-Saudi relations.