كليدواژه :
بناهاي ميان افزا , بازار سنتي اردبيل , انسجام بصري , بعد برخالي , مقياس بندي فراگير
چكيده فارسي :
بازار سنتي ايراني، به عنوان نمونه اي اعلي از هنر و معماري اسلامي- ايراني و ميراث غني فرهنگي، مانند ساير بافت هاي شهري از عواقب تحولات ناشي از زندگي مدرن در حوزه داخلي و پيراموني خود مصون نبوده است. تغيير و تحول و ايجاد ساختارهاي جديد، براي تداوم حيات و زندگي بافت هاي تاريخي، ضروري است و در اين راستا توجه به مفهوم زمينه گرايي و هدف آن در بافت تاريخي، مبني بر لزوم شناخت و استخراج زبان الگوي بافت، براي انسجام ساختاري و عملكردي در توسعه هاي پيراموني ضروري است. اين پژوهش، در راستاي واكاوي ناهماهنگي بناهاي ميان افزا در بافت تاريخي شهر ايراني-اسلامي و نقد زمينه گرايي موجود، ابتدا با روشي توصيفي- تحليلي، به تبيين زبان الگو در بازار سنتي اردبيل مي پردازد و سپس بر اساس ويژگي هاي مدل برخالي، به صورت كمي از روش آناليز برخالي و سنجه بعد برخالي به عنوان هندسه همبند و معيار تناسب بين مقياس بندي و تعداد مقياس ها، به منظور سنجش ميزان انسجام بصري ميان افزاهاي معاصر، استفاده مي نمايد. نماي پنج نمونه پاساژ معاصر در حريم درجه دو بازار سنتي اردبيل بر اساس مولفه هاي مباني نظري پژوهش، از طريق مشاهده ميداني مورد بررسي كيفي قرار مي گيرد و براي آناليز كمي برخالي، با روش شمارش جعبه اي و استفاده از نرم افزار آناليز برخالي ايميج جي، بعد برخالي هر كدام از نمونه ها محاسبه مي شود. به دليل وجود نداشتن نماي بيروني در ماهيت بازار سنتي، مدارك مربوط به نماهاي داخلي بازار اردبيل تهيه، محاسبه و در نهايت نتايج با يكديگر مقايسه مي شود. يافته ها حاكي از آن است كه بعد برخالي نمونه ها به عنوان معيار انسجام، در محدوده پايين تر از حد 1/5 قرار دارد؛ در حالي كه الگوي بازار سنتي داراي بعد برخالي بالاي 1/5 است. لذا پرداختن به مولفه هاي مقياس بندي فراگير و توزيع مقياس ها، به عنوان زبان الگوي برخالي زمينه تاريخي، به دور از هر گونه فرم گرايي صرف، در طراحي ميان افزاي معاصر ضروري است.
چكيده لاتين :
The traditional Iranian bazaar, as a prototype of Islamic-Iranian art and architecture and rich cultural heritage, like other urban contexts, has not been immune to the consequences of developments resulting from modern life in its inner and outer realm. New structures are necessary to change and create for the survival of historical contexts, and in this regard, there must be attention paid to the concept of contextualism and its purpose in the historical context, based on the need to know and extract the language of the context, for structural integration in peripheral development. In order to investigate the inconsistency of infills in the historical context of the Iranian-Islamic city and critique of the existing contextualism, this research first explains the pattern language in the traditional market of Ardabil with a descriptive-analytical method and then based on the characteristics of the fractal model, uses the fractal analysis method as quantitative research method and the fractal dimension parameter as a correlation geometry and the criterion of proportionality between scaling and the number of scales, in order to measure the degree of visual integration between contemporary infills. The facade of five contemporary passages in the second-class region of Ardabil's traditional bazaar is examined qualitatively through field observation based on the components of theoretical foundations of research, and for quantitative factual analysis, by box counting method and software Image-j Fractional analysis, the fractal dimension of each sample is calculated. Due to absence of facade in the nature of the traditional market, the documents related to the interior views of Ardabil market are prepared, calculated and finally the results are compared with each other. The findings suggest that the fractal dimension of the specimens, as a measure of integration, is in the range of less than 1.5; while the traditional market model has a fractal dimension above 1.5. Therefore, it is necessary to address the components of comprehensive scaling and distribution of scales, as fractal-like pattern language of historical context, instead of formalism in contemporary infill designs.
