بررسي دز اندام‌ها در آزمايش‌هاي رايج راديوگرافي شهر ياسوج با استفاده از اندازه‌گيري تجربي و محاسبات Monte Carlo

مقدمه: تحقيقات در زمينه‌ي دوز دريافتي بيماران در بخش‌هاي راديوگرافي، مي‌تواند به بهينه‌سازي تكنيك‌هاي تصويربرداري و كاهش دوز دريافتي بيمار كمك كند. هدف از انجام اين مطالعه، برآورد دوز دريافتي بيماران در بخش‌هاي راديولوژي شهر ياسوج جهت تهيه‌ي اطلاعات لازم براي پرسنل پرتوكار، مردم جامعه و سازمان‌هاي مربوط بود. روش‌ها: در اين مطالعه‌ي توصيفي- مقطعي در سال 1393 بر روي 3 دستگاه مولد پرتوي ايكس در 5 مركز راديولوژي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ياسوج، دوز دريافتي اندام‌ها در آزمايش‌هاي رايج راديوگرافي با استفاده از روش تجربي و محاسبات Monte Carlo ارزيابي شد. براي هر دستگاه، 12 بيمار مراجعه كننده به بخش راديولوژي جهت انجام راديوگرافي قفسه‌ي سينه به صورت تصادفي انتخاب شدند و مقادير دوز سطحي (ESD يا Entrance surface dose) براي آزمايش‌هاي مرسوم راديوگرافي با استفاده از دوزيمتر ترمولومي‌نسانس (TLD يا Thermoluminescence dosimeter) اندازه‌گيري گرديد. سپس با استفاده از شبيه‌سازي، دوز رسيده به بافت‌هاي داخلي به دست آورده شد. يافته‌ها: دوز دريافتي پوست يا دوز سطحي (ESD)، براي راديوگرافي‌هاي مرسوم براي نماي خلفي- قدامي قفسه‌ي سينه در محدوده‌ي 1/28-0/29 ميلي‌گري بود. اين مقدار، براي نماي قدامي- خلفي جمجمه در محدوده‌ي 3/80-1/96 ميلي‌گري اندازه‌گيري شد. بيشترين دوز در تصويربرداري قفسه‌ي سينه به ريه‌ي بيماران زن رسيده بود. همچنين، در تصويربرداري جمجمه، بيماران زن دچار بيشترين تابش‌گيري ناخواسته بودند. نتيجه‌گيري: در تصويربرداري قفسه‌ي سينه و به ويژه تصويربرداري از بيماران زن، داشتن برنامه‌هاي كنترل كيفي (Quality control) يا تضمين كيفيت (Quality assurance) در مراكز راديولوژي، امري اجتناب ناپذير است كه به دنبال آن، اخذ تصاوير با كيفيت بالا در ازاي دوز دريافتي كمتر خواهد بود.