مفهوم حريّت از منظر روحانيت صدر مشروطه؛ مطالعه تطبيقي نظرات شيخ فضل الله نوري، ميرزاي نائيني، شيخ ابراهيم زنجاني و اسدالله خرقاني

فاقد عنوان لاتين

ظهور مدرنيته غربي و دول اروپايي به عنوان مناديان ترقي و پيشرفت در سده هجدهم و حضور افكار نوگرايانه غربي در كشورهاي اسلامي به ويژه ايران، سبب واكنش جامعه ايراني و رهبران آن گرديد. مباحث نوين در حوزه سياست و به تبع آن مفاهيمي نظير آزادي، برابري و مشروطيت از مهمترين نمودهاي پيشرفت و مدرنيته غربي بود كه جدال­هاي نظري را به ويژه در نزد روشنفكران و علما در پي داشت. بحث آزادي كه در غرب نوعي برون­رفت از قيود مذهبي- سياسي كليسا و شاه بود، در ايران به معناي قانون، برابري، ضدبردگي، ضدخودكامگي شاه و غيره تعبير شد و از آنجايي كه اين مفهوم (آزادي) در ايران از سوي طيف خاصي تبليغ و ترويج مي­شد، واكنش­ هاي متفاوتي را (له يا عليه) برانگيخت. روحانيون به عنوان رهبران سنتي جامعه ايراني از نخستين كساني بودند كه تلاش كردند تا موضع خود را نسبت به اين مفاهيم مشخص نمايند. در اين راستا پرسش اصلي مقاله حاضر اين است كه روحانيت صدر مشروطه چه موضعي در قبال مفاهيم غربي نظير آزادي اتخاذ كردند؟ فرضيه پژوهش اذعان دارد كه واكنش روحانيت به اين مفاهيم، طيفي از مخالفت تا طرفداري سرسخت را دربر مي­گيرد. در ميانه طيف هم، كساني بودند كه نه به رد و نه تأييد كامل آن پرداختند، بلكه تلاش كردند با تفسيري ديني، آن را در درون متون ديني جستجو كرده و مصاديق ديني آن را مشخص نمايند.

فاقد چكيده لاتين