عنوان مقاله :
پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش با استفاده از روش SMCE و تكنيك AHP (مطالعه موردي: حوضه آبخيز هفشجان، چهارمحال و بختياري)
عنوان به زبان ديگر :
Landslide Hazard Zonation Using SMCE Method and AHP Technic (Case Study: Hafshejan Watershed, Chaharmahal-o-Bakhtiari)
پديد آورندگان :
ابراهيمي، پيام دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - علوم و مهندسي آبخيز , اصلاح، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد يزد - گروه سرنجش ازدور و سيستم اطلاعات جغرافيايي , آذرخشي، مريم دانشگاه تربت حيدريه - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه مرتع و آبخيزداري
كليدواژه :
GIS , زمين‌لغزش , حوضه آبخيز هفشجان , پهنه‌بندي , ارزيابي چندمعياره مكاني
چكيده فارسي :
يكي از انواع فرآيندهاي دامنه‌اي كه هرساله موجب خسارات جاني و مالي فراوان در بسياري از نقاط ايران و جهان مي‌شود، پديده زمين‌لغزش است. تهيه نقشه پهنه‌بندي زمين‌لغزش امكان شناسايي مناطق آسيب پذير را فرآهم كرده و در برنامه‌هاي محيطي مدنظر قرار مي‌دهد. هدف از اين پژوهش پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در حوزه آبخيز هفشجان واقع در استان چهارمحال و بختياري با به‌كارگيري روش ارزيابي چندمعياره مكاني با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)، نرم‌افزار ILWIS و تكنيك AHP مي‌باشد. در اين راستا ابتدا با توجه به موقعيت زمين‌لغزش‌هاي به وقوع پيوسته، مطالعات تطبيقي و نتايج ساير محققان، هشت لايه اطلاعاتي براي اين مهم شناسايي شد. سپس درخت‌واره عوامل و محدوديت‌ها در نرم‌افزار ILWIS طراحي گرديد، تمامي لايه‌ها استاندارد سازي شده و با استفاده از مدل AHP عوامل مربوطه ارزيابي و تعيين وزن گرديد. نهايتاً مدل و نقشه پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش منطقه تهيه و ارائه شد. نتايج نشان مي‌دهد كه در بين عوامل مؤثر، فاكتورهاي فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از آبراهه به ترتيب با وزن هاي 4047/0، 2239/0 و 1302/0 به‌عنوان مهم‌ترين عوامل در ايجاد زمين‌لغزش در منطقه مطالعاتي شناسايي شدند. بر اساس مدل ارائه شده، حدود 32/1 درصد از مساحت حوضه (1013900 مترمربع) داراي خطر وقوع بسيار زياد و 9 درصد (6909800 مترمربع) داراي خطر وقوع زياد است. نتايج حاصل از ارزيابي دقت و صحت مدل ارائه شده، روند صعودي شاخص زمين‌لغزش را از پهنه خطر خيلي كم به سمت پهنه خيلي زياد ترسيم مي‌كند و نشان‌دهنده دقت لازم جهت مدل مذكور مي‌باشد.
چكيده لاتين :
One kind of the mass wasting which takes much toll and leaves much damage in the world and many locations in Iran is landslide. Landslide susceptibility mapping allows recognizing susceptible areas to be considered in environmental programs. Present research is aimed at Landslide susceptibility mapping in Hafshejan watershed in Chaharmahal-o-Bakhtiari province using Spatial Multi Criteria Evaluation (SMCE) method via geographic information system (GIS) and ILWIS software and AHP technic. Therefore, regarding the sites where landslides occurred, comparative studies, and the findings of other scholars, eight informational layers were identified for this research. Then, the tree of factors and restrictions was designed in ILWIS software. All layers were standardized and were evaluated and weighted applying AHP model. Last but not least, upshot model and landslide hazard zonation map were prepared and presented for the relevant study area. It was found out that from among effective factors, distance from road, distance from fault and distance from stream of 0.4047, 0.2239 and 0.1302 weight respectively are the most important factors triggering landslide in study area. According to the presented model, about 1.32 percent of watershed area (1013900 square meters) is extremely high risk and 9 percent (6909800 square meters) is high risk. The results of accuracy evaluation of the presented model are indicative of ascendantal trend of landslide index from very low hazard zone to very high hazard zone and they are indicative of sufficient precision of this model.
عنوان نشريه :
مرتع و آبخيزداري
