اثر شدت آتش بر تراكم بانك بذر خاك گروه‌هاي كاركردي گياهان (مطالعه موردي پارك ملي گلستان)

Effect of fire intensity on soil seed bank density of plant functional groups (case study: Golestan national park)

در اين مطالعه تغييرات بانك بذر خاك در دو پوشش گندمي و درختچه­اي آتش­سوزي­ شده كه بيان­گر شدت­هاي مختلف آتش (كم‌وزياد) بود، بررسي شد. نمونه­برداري خاك از سايت شارلق واقع در پارك ملي گلستان انجام شد؛ بنابراين تعداد 10 نمونه خاك شامل 5 درختچه و نيز 5 قطعه پوشش گندمي در سايت كنترل و نيز تعداد 5 درختچه و 5 قطعه پوشش گندمي سوخته به‌عنوان شدت كم‌وزياد در سايت آتش­سوزي انتخاب شد. جوانه­زني بذور به روش كشت گلخانه­اي صورت گرفت. جهت تجزيه‌وتحليل داده­ها از آزمون GLMM و جهت مقايسه تيمارها از آزمون «تي غير جفتي» در نرم‌افزار R استفاده شد. اگرچه نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه ميانگين تعداد بذور جوانه­زده در سايت آتش‌گرفته (5/74) به‌طور كل نسبت به سايت كنترل (3/132) تفاوت معني­داري نداشتند، اما نتايج بيان­گر تأثير معني­دار آتش‌بر گروههاي كاركردي بود. تعداد نونهال پهن برگان يك‌ساله درشدت كم آتش افزايش (1785 به 3543) و درشدت زياد آتش كاهش داشت (5000 به 1471). تعداد نونهال گندميان چندساله نيز درشدت كم آتش كاهش چشمگيري از خود نشان داد (7114 به 842) درحالي‌كه درشدت زياد آتش تفاوت معني­داري مشاهده نشد (928 به 1871). شدت آتش­سوزي در تمامي گروههاي كاركردي به‌جز پهن برگان يك‌ساله تأثير معني­داري بر غناي گونه­اي بانك بذر خاك داشت. نتايج اين تحقيق بيانگر اين است كه در مطالعات آتش­سوزي صرفاً با بررسي اثر آتش­سوزي نمي‌توان تصويري دقيق از اثر آن به دست آورد و با بررسي شدت آتش­سوزي و سطح آن مي‌توان اثر آتش‌سوزي و نيز پاسخ‌هاي متفاوت گونه­هاي گياهي و يا گروههاي كاركردي را تحليل نمود

In the current study, the variation of soil seed bank density was evaluated in two different fire severities, i.e. low and high. Soil sampling was done in Sharlegh site, Golestan national park. Therefore, 5 soil samples for both grass patches and shrub patches in each burnt and control sites were selected. In burnt sites, grass and shrub patches were considered as low and high fire severities, respectively. For data analysis, GLMM and T test were applied.The seed germination method was used in green house to identify soil seeds. Altough, the results of statistical R software indicated that avrage soil seed bank density in burnt-site (74.5) had no significant difference compared with unburnt-site (132.3); however, fire had significant effect on plant functional groups. The results showed that soil seed bank density of different plant functional groups were affected differently by fire severities,. Total seedlings of annual forb was increased (1785 to 3543)and decreased (5000 to 1471) in low and high fire severities, respectively. Total seedlings of pernnial grasses were significantly decreased (7114 to 842.9) in low fire severity while high fire severity had no significant effect on perennial grasses seed bank density. Fire severity had no significant influence on soil seed bank richness. Our results indicated that the surface and severity of fire should be included and interpreted in the future studies.