اولويتبندي مشكلات اجراي طرحهاي اسكان عشاير خراسان شمالي،بر اساس فرآيند تحليل سلسله مراتبي

Prioritization the problems facing the implementation of Sedentarization nomads in northern Khorasan Based on analytic hierarchy process

امروزه طرحهاي اسكان عشاير كشور، بهبود كيفيت زندگي خانوارهاي عشايري را به‌عنوان هدف نهايي خود دنبال ميكند. در برخي مناطق اين نوع از طرحها به دلايلي نظير عدم مطالعات اوليه مناسب قبل از اسكان و مشكلات اجتماعي و اقتصادي به وجود آمده پس از اسكان با موفقيت همراه نبوده است. اسكان عشاير در استان خراسان شمالي نيز از آن جمله است، لذا شناسايي و اولويتبندي مشكلات طرحهاي اسكان عشاير خراسان شمالي به‌منظور ارائه برنامهريزيهاي اصولي در اجراي صحيح اين نوع از طرحها ضروري است. دادههاي موردنياز مطالعه شناسايي و اولويتبندي مشكلات طرحهاي اسكان عشاير، از طريق تكميل پرسشنامه‌اي دو قسمتي شامل معيارها و زير معيارها و همچنين گزينههاي مناسب جهت رفع چالشهاي موجود به‌صورت مقايسات زوجي توسط كارشناسان مربوطه جمعآوري و سپس با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي با به‌كارگيري نرمافزار 2000 Expert Choice مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج مطالعه نشان داد كه دو معيار مديريتي و برنامهريزي و فرهنگي و اجتماعي به ترتيب با ضرايب (433/0) و (314/0) بيشترين تأثيرگذاري را بر عدم موفقيت اجراي طرحهاي اسكان عشاير در استان خراسان شمالي داشتهاند. لذا، اصلاح ساختار موجود در نظام اجرايي و برنامهريزي كشور به‌عنوان مهم‌ترين راهكار جهت رفع مشكلات مربوط به معيار مديريتي و برنامهريزي و افزايش مشاركت عشاير در مديريت و برنامهريزي به‌عنوان مهم‌ترين راهكار جهت رفع مشكلات مربوط به معيار فرهنگي و اجتماعي، پيشنهاد گرديد.

Current nomad settlement programs seek improving the quality of nomads’ life as their ultimate goal. However, it seems some of these programs failed due to some problems such as socio- economic problems that appear after settlement or due to the lack of proper preliminary studies before the implementation. Nomad settlement program in Northern Khorasan is not an exception; therefore, identification and prioritization of problems before implementation of the program in Northern Khorasan is essential for better planning. The required data to identify and prioritize nomad settlement problems and to plan for their proper settlement were gathered through a questionnaire including the criteria and sub-criteria as well as options to solve extant challenges. The questionaire then was completed by experts and analyzed by using the analytic hierarchy process in Expert Choice2000. The results showed that cultural and social management and planning factors with coefficients of (0.433) and (0.314), respectively left the greatest influence on the failure of relevant projects in North Khorasan province. Therefore; the reform of the administrative and planning system as an important solution to problems related to the management and planning criteria and increasing the nomads’ participation in planning and management as an important solution to problems related to social and cultural criteria were assessed in present study.